کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: مقتل


ورود اهل بیت علیهم السلام به شام

درباره : روایت های بین راه شام و شهر شام
منبع : پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۳۵۵

پس از تمامی وقایع سخت و جانگداز بین کوفه تا شام که ما بخشی از آن‌ها را بازگو کردیم، کاروان در شانزدهم ربیع الاوّل به شام رسید و اهل بيت را سه روز[1] پشت دروازه شهر شام نگه داشتند تا شهر را تزیین كنند و جشن بگيرند.[2]

وقتي مي‌خواستند اهل بيت را وارد شهر كنند، امّ كلثوم سلام‌الله‌علیها به سراغ شمر رفتند و فرمودند: تقاضايي از تو دارم و آن اين است كه ما را از دروازه‌اي وارد شهر كني كه مردم زيادي نباشند و بين ما و نيزه‌داراني كه سرهای مطهّر شهدا را حمل مي‌كنند فاصله بينداز،


تا ما اهل بيت كمتر در ديد مردم باشيم؛ امّا شمر ملعون دقيقاً برخلاف آن عمل كرد و آن‌ها را از دروازه‌ای شلوغ ( دروازه ساعات شام) وارد كرد و دستور داد سرهاي مطهّر شهدا را در لابه‌لاي محمل‌ها قرار دادند.[3]

گزارش سهل بن سعد ساعدی

از سَهْلَ بْنِ سَعْدِ سَاعِدِي که در ايام ورود اهل بيت در شهر شام بوده، نقل شده که: ديدم شهر را آذين بندي كردند و مردم زيادي دف‌زنان به جشن و پايكوبي پرداختند! پرسيدم مگر براي مردم شام، امروز عيدي هست! گفتند غریبه‌ای؟ پاسخ دادم من سَهْلَ بْنِ سَعْد، صحابه پیامبرم. کسی گفت: ای سهل! تعجب نمي‌كني كه چرا آسمان خون نمي‌بارد و زمين مردم را نمي‌بلـعد! گفتم چرا؟ پـاسخ داد سر حسين ‌بن‌علي را در عراق از تن جدا كردند و براي يزيد هديه آوردند. پرسيدم سر نوۀ پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را از تن جدا كردند و شادي مي‌كنيد؟ از كجا مي‌آورند؟ پاسخ دادند: از دروازه ساعات، سهل می‌گوید رفتم به آن دروازه و ديدم نيزه‌داراني پيشاپيش در حرکت‌اند كه بر نوك نیزه‌ها سرهايي آویخته‌اند و بر نوك يكي از آن‌ها سري بود كه شبيه‌ترين فرد به رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بود و در پشت اين نيزه‌دارها، زنان بر شتـران برهنـه و بـي‌حجاب سوارند. جلو رفتم و از اوّلين زن پرسيدم تو كيستي؟ فرمودند: من سكينه، دختر حسين‌بن‌علي هستم. عرض کردم من سَهْلَ بْنِ سَعْدِ سَاعِدِي هستم و جدّ شما را ديده‌ام؛ آيا كاري داريد تا برایتان انجام بدهم؟ سكينه فرمودند: اي سهل! اگر مي‌تواني اين نيزه‌دارها را راضي كن جلوتر بروند تا مردم دنبال اين سرها حركت كنند و كمتر به حرم و اهل بيت پيغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نگاه كنند! [ آری تمامي اهل بيت اين گونه بودند که در سخت‌ترين شرايط هم ـ  در زمان اسارت دشمن و ديدن داغ ـ به دنبال حفظ حرمت و جايگاه‌شان بودند؛ حجاب كه جاي خودش را دارد!  آیا ظلم نيست بگویيم اهل بيت حجابشان را حفظ نکردند؟! ] سهل گفته من به نزد نيزه‌دارها رفتم و۴۰۰ دينار به آن‌ها دادم تا سرها را از جلو و لابه‌لاي محمل زن‌ها خارج کرده و به جلوتر بردند.[4]

یادسپاری: گاهی گفته می‌شود امام سجّاد علیه‌السلام تقاضای فوق را بعلاوه اینکه دستمالی خواستند تا زیر زنجیر بگذارند، از سَهْلَ بْنِ سَعْد داشتند که غلط است. درنقل دیگری هست که عُمَر بْنِ مُنذر هَمْدَانِي خدمت امام سجّاد علیه‌السلام و امّ کلثوم رسید که در این گزارش ضمن ترسیم حجاب کامل امّ کلثوم تقاضای اوّل مطرح می‌شود.[5] تعیین هم نشده کدام یک از این دو بزرگوار این درخواست را داشتند. در مورد درخواست دستمال هم چیزی نیامده است.

 

[1]. توقّف سه روزه در دروازه شام فقط در کامل بهایی، منتهی الآمال و نفس المهموم آمده است.

[2]. کامل بهایی ۶۳۶؛ بحارالأنوار۱۰۱/۳۳۵؛ نفس المهموم ‌۳۹۵ ؛ منتهي الآمال ۵۰۳ ؛ منتخب التّواریخ ۳۱۶؛ فیض العلام۲۸۰؛ بررسی تاریخ عاشورا ۱۴۹. توضیحات: همان طور که قبلاً به طور مشروح و مستند در صفحه ۳۲۶ همین کتاب ذکر شد تاریخ دیگری برای ورود اهل بیت ذکر نشده و ذکر تاریخ اوّل صفر مربوط به ورود سرمطهّر امام است. البته در صفحه۳۶۰  مقتل مقرّم به نقل از شیخ کفعمی و محدّث کاشانی ورود اهل بیت به شام در اوّل صفر ذکر شده در صورتی که‌اشتباه برداشت مؤلّف است؛ زیرا در هر دو کتاب اشاره به ورود سر امام به شام شده نه اهل بیت، هرچند در خود مقتل مقرّم نیز در ادامه رسیدن اهل بیت در اوّل صفر امری بعید و ناممکن اعلام شده است.

[3]. اللهوف۱۵۲؛ مُثیرُالأحْزان۳۲۳؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۳۸۱؛ بحارالأنوار۴۵/۱۲۷؛ جلاءالعیون ۶۰۶ ؛ مقتل امام حسین ۲۳۸؛    مقتل مقرّم۳۶۰؛ نفس المهموم۳۹۱؛ منتهي الآمال۵۰۱ ؛ ناسخ التّواریخ ۵۴۹ ؛ مهیج الأحزان ۶۷۶؛ مقتل جامع ۲/۹۳.

 .[4] مقتل خوارزمی ۲/۶۸ ؛ تَسْلِیَةُ الْمُجالِسْ ۲/۳۷۹؛ بحارالأنوار ۴۵/۱۲۷؛ جلاءالعیون ۶۰۶ ؛ مقتل امام حسین ۲۳۹؛ نفس المهموم ۳۹۳؛ منتهي الآمال۵۰۲؛ مقتل مقرّم ۳۶۱؛ ناسخ التّواریخ ۵۵۱ ؛ مهیج الأحزان ۶۷۷ ؛ مقتل جامع ۲/۱۰۶.  توضیحات: در مقتل مقرّم فقط صحبت با حضرت سکینه و پول دادن به نیزه داران ذکر شده. ضمناً در ناسخ التّواریخ به نقل از ابی مخنف در ادامه این روایت موضوع جسارت پیر زنی به سر مطهّر امام آمده که با توجّه به جعلی بودن مقتل منسوب به ابی مخنف و بی‌دقّتی و رویه مرحوم سپهر در استفاده از کتب غیر معتبر، ما از ذکر آن خود داری می‌کنیم.

 [5]. کامل بهائی۶۴۰؛ منتهی الآمال ۵۰۴؛ قمقام ۵۵۶ . توضیحات: در قمقام ذکر شده عمر بن منذر، نیزه دار سر مطهّر امام بود.