مناسبت‌ها، وقایع و اعمال ماه رجب

الف) وقایع و مناسبت های ماه رجب:

اول رجب :

ــ ولادت امام باقر علیه‌السلام: به روایت مشهور در روز جمعه اول رجب سال ۵۷هـجری قمری پنجمین اختر تابناک امامت در شهر مدینه دیده به جهان گشود ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۶، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص ۸۰۱ ، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص ۴۹۸، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب۴: ۲۱۰، طبری شیعه، دلائل الامامة ص ۲۱۵، یوسف شامی، الدر النظیم ص ۶۰۳، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۶ ص۲۱۲، ع، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۴۹، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۲۶۱) ولادت آن حضرت روزهاى سوم و ششم صفر هم ذکر شده است

ــ زیارت امام حسین علیه‌السلام در شب و روز اول ایـن ماه؛ از حضرت صادق علیه‌السلام روایت شده که فرمودند: « مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ ع أَوَّلَ يَوْمٍ مِنْ رَجَبٍ غَفَرَ اللَّهُ لَهُ الْبَتَّةَ. کسی که امام حسین علیه‌السلام را در روز اول رجب زیارت کند، خداوند متعال گناهـان او را مى بخشد» ( شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه ج۱۴ ص ۴۶۶ ، شیخ طوسی التهذیب ج ۶ ص ۴۸ )

ــ در چنین روزی حضرت نوح نبی علیه‌السلام و یارانش بر کشتی نشستن وعذاب الهی آغاز شد ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۷۹۷ ، شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه ج۲ ص۹۱، شیخ صدوق، الخصال ج۲ ص ۵۰۳، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۳۵، ابو ریحان بیرونی آثارالباقیه ص ۵۳۲، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۴ ص ۳۵)

دوم رجب :

ــ به روایت ابن عیاش ولادت امام هادی علیه‌السلام در روز دوم رجب سال ۲۱۲هـجری قمری بوده است. شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۰۵، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۷۵۳، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۹۷۹، شیخ عباس قمی فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الأیام ص ۳۷۶) البته به روایتی هم در سوم رجب سال ۲۱۴ هجری بوده است سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۵۰، طبری شیعه، دلائل الامامه ص ۴۰۹، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۹۷۵، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۸۳۵ و فیض العلام ص ۳۷۶

سوم رجب :

ــ به روایت مشهور شهادت امام هادی علیه‌السلام در روز دوشنبه سوم رجب سال ۲۵۴ هـجری قمری در سـن۴۱ سالگى به دستور معتزّ عباسی در شهر سامرا بوده است ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۸، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۹، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالبج ۴ ص ۴۰۱، طبری شیعه، دلائل الامامه ص ۴۰۹، مرحوم طبرسی، تاج الموالید ص ۱۰۴، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۹۷۷، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۸۸۹و فیض العلام ص۳۷۷) مشهور این است که آن حضرت ۶ یا ۸ سال و ۵ ماه داشت که پدر بزرگوار ایشان جواد الائمه به شهادت رسیدند، و مدت امام آن وجـود شریف ۳۳ سال بود. ( شیخ مفید الارشاد ج ۲ ص ۲۹۷)

پنجم رجب :

ــ به روایتی شهادت امام کاظم علیه‌السلام در پنجم رجب سال ۱۸۳هـجری قمری درزندان سندی بن شاهک بغداد و به دستور هارون الرشید ملعون بوده است ( شیخ صدوق، عیون اخبارالرضا ج۱ ص ۹۲، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۲ص ۶، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج ۱ص ۲۲۱، شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۳۲۴، شهید اول، الدروس ص ۱۵۵، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۸ ص ۶؛ علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۹۶، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۵۲۶

ــ به روایت ابن عیاش ولادت امام هادی علیه‌السلام در روزسه شنبه پنجم رجب سال ۲۱۲هـجری قمری واقع شده است. ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۰۵، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۲ ص ۱۰۹، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج ۴ ص ۴۰۱،محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۳۹۶، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۷۵۳، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۹۷۹)

ششم رجب :

ــ به گزارش مرحوم کلینی شیخ مفید و محدث اربلی شهادت امام کاظم علیه‌السلام در ششم رجب سال ۱۸۳هـجری قمری درزندان سندی بن شاهک بغداد و به دستور هارون الرشید ملعون بوده است ( مرحوم کلینی، الکافی ج ۱ ص ۴۷۶؛ شیخ مفید، الارشاد ج۲ ص ۲۱۵، ‏محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۲۱۹، یوسف شامی، الدر النظیم ص ۶۷۱، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۸ ص ۲۰۶، شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۳۷۸)

دهم رجب :

ــ حضرت جواد الائمه علیه‌السلام بنا بر روایت مشهور در دهم ماه رجب سال ۱۹۵هجری قمری در شهر مدینه به دنیـا آمده اند ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۰۵، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۲ص ۹۱، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۳۷۹، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۵۳، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۷۴۴، محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۳۶۹، ، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۹۵۹، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۷۵۳)

ــ گاهی در بعضی از کتب نو پدید این روز را روز ولادت حضرت علی اصغر هم میدانند که صحیح نیست هیچ استناد تاریخی ندارد؛ تنها استدالال این افراد آن است که اگر دقیقا شش ماه از روز عاشورا به عقب برگردیم میشود دهم رجب و چون حضرت علی اصغر شش ماهه بوده اند این روز روز تولد ایشان است در حالی که این موضوع کاملا غلط است زیرا در هیچ کتاب معتبری بحث شش ماهه بودن حضرت علی اصغر نیامده است؛ و این موضوع برای اولین بار در قرن چهاردم در کتاب ذخیرةالدارین ( ص ۱۴۱) و همچنین مقتل جعلی ابی مخنف آمده است در صور تیکه منابع دسته اول تاریخی همچون : (تاریخ یعقوبی ج۲ ص ۲۴۵) و ( تسمیة من قتل مع الحسین ص ۱۵۰ ) نوشته شد آن کودک در همان روز به دنیا آمد سایر منابع دسته اولی همچون الطبقات الکبری ج۵ ص ۱۰۱و تاریخنامه طبری یک ساله و سه ساله نوشته اند و مابقی کتب تاریخی از لفظ کودک یا کودک شیرخوار یاد کرده اند و هیچ کدام مدت تعیین نکرده اند.

دوازدهم رجب :

ــ در این روز در سال ۳۶هجری قمری امیر المؤمنین علیه‌السلام بعد از واقعـه جمل وارد کوفه شدند و آن شهر را به عنوان مقر حکومت خویش انتخاب نموده و اولین خطبه را در شهر کوفه در این روز ایراد فرمودند. ( ابن جوزی تذکره الخواص ص ۱۱۶؛ علامه مجلسی بحارالأنوار ج ۳۲ ص ۳۵۲)

سیزدهم رجب :

ــ امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در روز جمعه سیزدهم رجب ده سال قبل از بعثت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در درون بیت الله الحرام کعبه پا به عرصۀ گیتی نهاد ( الشیخ مفید، الارشاد ج ۱ ص ۵، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۹، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص۳۰۶، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج۱ ص ۷۶، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج ۳ ص ۳۰۷، شیخ طوسی، التهذیب ج۶ ص ۱۹، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج ۳ ص ۳۰۷، محدث اربلی، کشف الغمه ج۱ ص ۵۹، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۲۸۹، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۳۴۷ و فیض العلام ص ۳۸۳)

ــ آغاز ایّام البیض

ــ به روایتی ولادت امام هادی علیه‌السلام در روز سیزده رجب سال ۲۱۲هـجری قمری بوده است. شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۹، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۵۰ ص ۱۱۶ ، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۹۷۵، 

چهاردهم رجب :

ــ مرگ معتمد عباسى در این روز در سال ۲۷۹هجری المعتمد على االله احمد بن متوکل ملقب به معتمـد به جهنم واصل شد. ( شیخ عباس قمی تتمة المنتهی ص ۳۶۰)

پانزدهم رجب :

ــ زیارت امام حسین علیه‌السلام در شب و روز پانزدهم ایـن ماه؛ روایت شده است ( شیخ عباس قمی فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الأیام ص ۳۰۷، شیخ طوسی مصباح المتهجد ص۷۴۱)

ــ به گزارش شیخ طوسی شیخ کفعمی و سید بن طاوس خروج پیامبر از شعب ابیطالب در ۱۵ رجب سال ۱۳ بعثت بوده است شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۰۵، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۶۴، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲،

ــ به روایتی ازدواج حضرت علی علیه‌السلام و حضرت فاطمه در نیمه رجب شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۸، شیخ طوسی، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۶۴، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۰۵، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲،

ــ رحلت  حضرت زینب سلام الله علیها در سال ۶۲ هـجری قمری به روایت مشهور( تقویم شیعه ص ۱۷۲) البته این موضوع در منابع معتبر و دسته او تاریخی نیامده است و در کتاب تقویم شیعه هم به کتاب معالی السبطین که کتابی تحریفی معرفی شده است استناد داده شده است.

ــ  در این روز سال ۶۰ هجری قمری معاویه بن ابى سفیان لعنه االله علیه در سن ۷۸ سـالگى در شهر شام به درکات جهنم شتافت در حالي كه ۱۹ سال و سه ماه از خلافتش مي‌گذشت. ( طبری؛  تاریخ الامم والملوک ج ۵ ص ۳۲۵؛ ابن اعثم کوفی؛ الفُتـوح ج ۴ ص ۳۵۲؛ الارشاد ج ۲ ص ۴۱؛ سید بن طاوس اللهوف ص ۲۹؛ ابن نما حلی؛ مُثیرُالأحْزان ص ۹۱؛ طبرسی إعْلام الوَرَی ص ۳۱۶؛   ) البته به روایتی هم در ۱۲ رجب بوده است ( شیخ مفید مسار الشیعه ص ۳۴) اما روایت ۱۵ رجب معتبرتر و مشهورتر است 

ــ تغییر قبله از بیت المقدس: در روز ۱۵رجب سال دوم هجرت  قبله از بیت المقدس به سوى کعبه تغییر پیدا کرد. این برنامه در نماز ظهر در مسجد بنى سالم مدینه اتفاق افتاد و این مسجد بعد از آن به مسجد ذُى القبلتین نامیده شد ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۸،شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۰۵، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۶۴، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۸۱ ص ۶۹،  شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۲۱۲و ۳۹۰، ع البته در صفحه ۵۳۱ آثارالباقیه ابو ریحان بیرونی ۱۵ شعبان ذکر شده است )

ــ به روایتی شهادت امام صادق علیه‌السلام  در روز جمعه نیمه ماه رجب سال ۱۴۸هـجری قمری و در سن ۶۵ سالگی بوده است ( علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص۳۰۶، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج۱ ص ۷۶، . ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج ۴ ص ۲۸۰، ابوعبدالله عاملی( شهید اول)، الدروس ص  ۱۵۴، مرحوم طبرسی، تاج الموالید ص ۹۴، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۷ ص ۱ و ۴، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۸۳، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۴۰۴ و فیض العلام ص ۳۹۲، )

شانزدهم رجب :

ــ خروج فاطمه بنت اسد از کعبه به همراه نوزادش علی علیه‌السلام: فاطمه بنت اسد  بعد از سه روز که مهمان الهى بـود فرزنـد مبارك و محترم خود را در آغوش گرفته آماده خروج از کعبه شد که هاتفى غیبى چنـین ندا داد: «اى فاطمه، نام این مولود را على بگذار، چرا که من خداى علـى اعلـى هستم. من نام او را از نام خود گرفته ام، و او را ادب آموخته ام و امر خود را به  او سپرده ام، و او را بر غوامض علم خود آگاهى داده ام، او در خانه من بـدنیا آمده است.  در این سه روز در هر محفلى سخن از ولادت این مولود مبارك و اسـتثنایى بود، بخصوص باز نشدن قفل در کعبه، شکافته شدن دیوار کعبه در روز و دیدن آن توسط کفار، این مطلب را به صورت یک مسئله عمومى در آورده بود ( علامه مجلسی بحارالأنوار ج۸ ص ۳۵، شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۳۸۴)

هجدهم رجب :

ــ به درک واصل شدن مأمون عباسی قاتل امام رضاعلیه السلام درسال ۲۱۸ هـجری قمری ( مسعودی، مروج الذهب ج ۳ ص ۴۵۹، شیخ عباس قمی، تتمة المنتهی ص ۲۹۷)، به قول دیگر مرگ مأمون هشتم رجب سال ۲۱۸هجری هشتم رجب ( مرحوم خیابانی، وقایع الایام ص ۱۰۴و محدث نوری، مستدرک سفینة البحار ج ۴ ص ۷۸) بوده است و مدت خلافت او ۲۱سال ذکر شده است.

ــ وفات ابراهیم فرزند پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در سال ۱۰هجری قمری ابراهیم فرزند پیامبر از دنیا رفت ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲ ) . مادر این بزرگوار ماریه قبطیه بود. سن ابراهیم هنگام وفات به قولى ۱۸ ماه و چند روز، و به قولى یک سال و ده ماه و هشت روز بود

نوزدهم رجب :

ــ به درک واصل شدن معتمد عباسی قاتل امام عسکری علیه‌السلام در سال ۲۷۹هـجری قمری ( مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۴۵۶)

بیست و یکم رجب :

ــ به گزارش شیخ طوسی به روایتی شهادت حضرت زهرا (س) در بیست و یکم ماه رجب بوده است. شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۴۳ ص ۲۱۵ (۱۸و ۲۵ این ماه از اقوال دیگر شهادت  ایشان است ) ( شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۳۹۹، تقویم شیعه ص ۱۷۵)

بیست و دوم رجب :

ــ به گزارش شیخ مفید به روایتی ولادت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در بیست دوم ماه رجب ده سال قبل از بعثت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و در درون بیت الله الحرام کعبه بوده است. شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۹

ــ فرار ابوبکر در جریان جنگ خیبر در سال هفتم هجرت: در این روز در ایام جنگ خیبر علم به ابوبکر داده شد و او با دیـدن دشـمن گریخت و گروه خود را نیز به فرار تشویق کرد. (شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۴۰۰، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۹۶)

ــ به گزارشی مرگ معاویه لعنة الله علیه در بیست دوم ماه رجب سال ۶۰ هجری قمری در سن ۷۸ سـالگى در شهر شام به درکات جهنم شتافت در حالي كه ۱۹ سال و سه ماه از خلافتش مي‌گذشت. شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۹، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲

بیست و سوم رجب :

ــ فرار عمر در جریان جنگ خیبر:در این روز در ایام جنگ خیبر علم به ابوبکر داده شد و او نیز همچون ابوبکر فرار کرد و گروه خود را هم به فرار تشویق نمود. (شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۴۰۰، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۹۶)

ــ مسموم کردن امام کاظم علیه‌السلام: در این روز در سال ۱۸۳هـجری قمری حضـرت موسـى بـن جعفـرعلیه السلام را به دستور هارون ملعون در زندان بغداد زهر داده و مسموم کردند ( علامه مجلسی بحارالأنوار ج۴۸ ص ۱)

ــ حمله به امام مجتبى علیه‌السلام در مدائن: در این روز جراح بن سنان اسدى ملعـون در سـاباط مـدائن بـا اسـتفاده از تاریکى شب خنجر یا تیغى مسموم را به ران مبارك امام حسـن مجتبـى علیه‌السلام زد که تا استخوان شکافت.  یاران حضرت آن ملعون را کشتند و امام علیه‌السلام را به خانه والى مدائن، سعد بن مسعود (عموى مختار) بردند. ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲ )

بیست و چهارم رجب :

ــ فتح خیبر به دست علی علیه‌السلام: در این روز در سال ۷ هجری قمری در جنگ خیبر مرحب به دست امیرالمؤمنین  کشته شد و قلعه خیبر به دست آن حضرت فتح گردید؛ بعد از فرار ابوبکر و عمر در روزهای قبل پیامبر فرمود: فردا پرچم را به مردى مى دهم کـه حملـه هایش را تکرار کند، نه اینکه فرار کند. کسى که خدا و پیامبرش را دوست دارد و خـدا و پیامبرش هم او را دوست دارند، و خداوند خیبر را به دست او فـتح مى کند. ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲ ، سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۶۸، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۱۶۸، شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۴۰۰، )

ــ شهادت امام کاظم علیه‌السلام: به روایتی شهادت امام هفتم در روز جمعه بیست و چهارم سال ۱۸۳هجری قمریدر حبس سندى بن شاهک و به دستور هارون الرشید ملعون بوده است. شیخ مفید، المقنعه ص ۴۷۶، شیخ طوسی، التهذیب ج۶ ص ۸۱، فتال نیشابوری، روضة الواعظین ج ۱ص ۲۲۱، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج۴ ص ۳۲۴، شهید اول، الدروس ص ۱۵۵، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۸ ص ۶

بیست و پنجم رجب :

ــ شهادت امام کاظم علیه‌السلام: در این روز در سال ۱۸۳هجری قمری بنابر روایت مشهور امام موسى بن جعفرعلیه‌السلام، در حبس سندى بن شاهک و به دستور هارون الرشید ملعون به شهادت رسیدند. ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۹، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۲ص ۶، محدث اربلی، کشف الغمه ج۲ ص ۲۱۶، مرحوم طبرسی، تاج الموالید ص ۹۶، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج۴۸ ص ۱، ، علامه مجلسی جلاءالعیون ص ۸۹۶، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۱۵۲۶)

ــ شهادت حضرت زهرا (س) (۲۱ و ۲۵ این ماه از اقوال دیگر شهادت  ایشان است ) (شیخ عباس قمی فیض العلام ص ۳۹۹، تقویم شیعه ص ۱۷۵)

بیست و ششم رجب :

ــ وفات ابوطالـب عموی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم: حضرت ابوطالب سه سال قبل از هجرت و در سال ۱۰ بعثت از دنیا رفت. بنا نقلى سن آن حضرت به هنگام رحلت ۸۱ سال بوده است  ( شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۲، مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۷ ص ۲۲۲، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۶۵ ) اقوال دیگر: ۲۷ جمادی الاوّل ،۲۹ رجب، ۷ و۱۸ رمضان ۱۵و۱۷ شوّال، ۱۰ذی قعده ۱ ذی‌حجّه می باشد. ( مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۲۹)

بیست و هفتم رجب :

ــ آغاز رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مبعث مبارك ایشان در سن ۴۰ سالگى و در غار حرا در اطراف مکه حادث شد در این روز جبرئیل برای اولین بار بر پیامبرنازل و ۴ آیۀ اول سورۀ علق را بر پیـامبر ابلاغ کرد ( شیخ مفید، مسار الشیعه ص ۵۹، شیخ طوسی، مصباح المتهجد ج ۲ ص۸۱۳، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۲، علامه طبرسی، اعلام الوری ج۱ ص۴۶،سیدبن طاوس، اقبال الاعمال ج ۲ ص ۶۷۴، ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب ج ۱ ص ۱۷۳، شیخ طوسی، التهذیب ج ۴ ص ۳۰۵، شیخ مفید، المقنعه ص ۲۲۶، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۶۴، ) 

ــ وداع امام حسین علیه‌السلام با قبر پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، مادر وبرادرش: سیّدالشهداء در نیمه‌های این شب و شب بعد ( بیست و هشتم) به کنار مرقد مطهّر جدّشان رسول خدا و مادرشان حضرت زهرا رفتند و ضمن راز و نیاز‌های شبانه، از مردم و حاکمان زمانه و رفتاری که با او داشتند به پیامبر اکرم  شکایت کردند. ( أمالی صدوق مجلس ۳۰ص ۱۵۲؛ ابن اعثم کوفی؛ الفُتـوح ج ۵ ص ۱۸؛ ابن نما حلی؛ مُثیـرُالأحْزان ص ۱۰۱؛ علامه مجلسی جلاءالعیون ۵۱۳؛ علامه مجلسی بحارالأنوار ج ۴۴ ص ۳۲۷؛ منتهی الآمال ۳۷۵)

بیست و هشتم رجب :

ــ خروج غریبانه امام حسین علیه‌السلام از مدینه وآغاز انقلاب عاشورا: وقتی حاکم مدینه قصد داشت به زور از امام برای یزید بیعت بگیرد امام به ناچار در شب یکشنبه مصادف با بیست و هشتم رجب سال ۶۰ هجری قمری در نیمه شب به همراه ۲۱ نفر از اصحاب و اهل بیت‌شان از مدینه خارج شدند، درحالی‌که این آیه را تلاوت می‌کردند: « فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ قالَ رَبِّ نَجِّني‏ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمين» ابن اعثم کوفی؛ الفُتـوح ج ۵ ص ۲۲؛ شیخ مفید الارشـاد ج۲ ص ۴۶؛ ابن شهر آشوب مَناقِبِ آلِ ابیطالب ج ۴ ص ۸۹؛  خوارزمی مَقْتَل الحسین ج ۱ ۲۷۳؛ طبرسی إعْلام الوَری ص ۳۱۸؛ سید بن طاوس اللهوف ص ۳۴؛ فتال نیشابوری روضة الواعظین ص ۲۸۳؛ )

ــ اقامه اوّلین نماز در اسلام توسط پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و علی علیه‌السلام: در این روز اولین کسى که بعـد از بعثت با پیامبر نماز خواند، امیرالمومنین  بود. روز دوشنبه ۲۷ رجب پیامبر  مبعوث شدند و در ۲۸ رجب حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام با آن حضرت نماز اقامه فرمودند ( مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۴۲)

بیست و نهم رجب :

ــ وفات حضرت خدیجه (س) همسر گرامی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم (شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۶۵، منتخب التواریخ ص ۲۹) حضرت خدیجه به روایتی سه روز و به روایتی سی و پنج روز بعد از ابوطالب رحلت کردند ( شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۱۳، شیخ عباس قمی منتهی الآمال ص ۶۵،مرحوم خراسانی منتخب التواریخ ص ۲۹)  

سی ام رجب :

ــ هجرت مسلمانان از مکّه به حبشه: در آخر این ماه بعد از بعثت به امر پیامبرصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مسلمانان به سرپرستى جعفربن ابى طالب به حبشه هجرت نمودند (علامه مجلسی بحارالأنوار ج ۱۸ص ۴۱۲)

ــ آغاز غزوه نخله: در آخر این ماه در سال دوم غزوه نخله به وقوع پیوست ( علامه مجلسی بحارالأنوار ج ۱۹ ص ۱۷۵)

***************************************

ب ۱) اعمال مشترک هر ماه:

اعمال مشترک هر ماه چند چیز است که در تمامی ماه های قمری مشترک بوده و به شرح زیر می باشد:

اوّل: خواندن دعاهاى نقل شده در وقت ديدن هلال، كه بهترين آنها دعاى چهل و سوّم صحيفه كامله است، و به شرح زیر می باشد:

اَيُّهَا الْخَلْقُ الْمُطيعُ، الدّآئِبُ السَّريعُ، الْمُتَرَدِّدُ فى مَنازِلِ التَّقْديرِ، الْمُتَصَرِّفُ فى فَلَكِ التَّدْبيرِ، امَنْتُ بِمَنْ نَوَّرَ بِكَ الظُّلَمَ، وَ اَوْضَحَ بِكَ الْبُهَمَ، وَ جَعَلَكَ ايَةً مِنْ اياتِ مُلْكِهِ، وَ عَلامَةً مِنْ عَلاماتِ سُلْطانِهِ، وَامْتَهَنَكَ بِالزِّيادَةِ وَالنُّقْصانِ، وَ الطُّلُوعِ وَ الْاُفُولِ، وَ الْاِنارَةِ وَ الْكُسُوفِ، فى كُلِّ ذلِكَ َنْتَ لَهُ مُطيعٌ، وَ اِلى‏ اِرادَتِهِ سَريعٌ، سُبْحانَهُ ما اَعْجَبَ ما دَبَّرَ فى اَمْرِكَ، وَ اَلْطَفَ ماصَنَعَ فى شَاْنِكَ، جَعَلَكَ‏مِفْتاحَ  شَهْرٍ حادِثٍ لِأَمْرٍ حادِثٍ، فَاَسْئَلُ اللَّهَ رَبّى وَ رَبَّكَ، وَ خالِقى وَ خالِقَكَ، وَ مُقَدِّرى - وَ مُقَدِّرَكَ، وَ مُصَوِّرى وَ مُصَوِّرَكَ، اَنْ يُصَلِّىَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اَنْ يَجْعَلَكَ هِلالَ بَرَكَةٍ لاتَمْحَقُها الْاَيّامُ، وَ طَهارَةٍ لا تُدَنِّسُهَا الْاثامُ، هِلالَ اَمْنٍ مِنَ الْافاتِ، وَ سَلامَةٍ مِنَ السَّيِّئاتِ، هِلالَ سَعْدٍ لانَحْسَ فيهِ، وَ يُمْنٍ لا نَكَدَ مَعَهُ، وَ يُسْرٍ لا يُمازِجُهُ عُسْرٌ، وَ خَيْرٍ لا يَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلالَ اَمْنٍ وَ ايمانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ اِحْسانٍ، وَ سَلامَةٍ وَ اِسْلامٍ. اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ  الِهِ، وَ اجْعَلْنا مِنْ اَرْضى‏ مَنْ طَلَعَ عَلَيْهِ، وَ اَزْكى‏ مَنْ نَظَرَ اِلَيْهِ، وَ اَسْعَدَ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فيهِ، وَ وَفِّقْنا فيهِ لِلتَّوْبَةِ، وَ اعْصِمْنا فيهِ  مِنَ الْحَوْبَةِ، وَ احْفَظْنا فيهِ مِنْ مُباشَرَةِ مَعْصِيَتِكَ، وَ اَوْزِعْنا فيهِ شُكْرَ نِعْمَتِكَ، وَ اَلْبِسْنا فيهِ جُنَنَ الْعافِيَةِ، وَ اَتْمِمْ عَلَيْنا بِاسْتِكْمالِ طاعَتِكَ فيهِ الْمِنَّةَ، اِنَّكَ الْمَنَّانُ الْحَميدُ، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ الِهِ الطَّيِّبينَ الطّاهِرينَ.

» :ترجمهدعاى آن حضرت هنگامى که به ماه نو نگاه مى ‏کرد» اى آفریده مطیع، اى - رونده کوشا و شتابان، اى رفت - و آمد کننده در منازل معین شده، اى متصرف در چرخ گردان تدبیر، ایمان آوردم به آن کس که به سبب تو تاریکی ها را روشن کرد، و آنچه را که به سختى مى‏ توان یافت آشکار فرمود، و تو را علامتى از علائم چیرگى و استیلاى خود، و نشانى از نشانه ‏هاى قدرت خویش قرار داد، و تو را گاهى به نقص و گاهى به کمال، و وقتى به طلوع و زمانى به غروب، و حالتى پر نور و حالتى گرفته مسخر خویش نمود، در تمام این احالات فرمانبردار اویى، و به سوى اراده ‏اش شتابانى، منزه است او، چه عجیب است تدبیرى که در حق تو به کار برده، و چه دقیق است آنچه درباره تو انجام داده، تو را کلید ماهى نو براى برنامه ‏اى نو ساخته، پس از پروردگار که ربّ من و توست، و آفریننده من و توست، و مهار مقدّرات من و تو در کف قدرت اوست، و صورتگر من و صورتگر توست مى ‏خواهم که بر محمد و آلش درود فرستد، و تو را ماه برکتى قرار دهد که گذشت روزگاران آن را از بین نبرد، و ماه پاکیى که گناهان آن را آلوده ننماید، هلال ایمنى از آفات، سلامتى از زشتى‏ ها، هلال خوش طالعى برکنار  از نحسى، و میمنت بدون گرفتارى، و آسایش بدون دشوارى، و خیر بدون شرّ، هلال ایمنى و ایمان، و نعمت و احسان، و سلامت و اسلام باشد. بارالها بر محمد و آلش درود فرست، و ما را از خشنودترین (یاپسندیده ‏ترین) کسانى قرار ده ‏که این ماه برآنان طلوع کرده، و پاکیزه ‏ترین کسانى‏ که به ‏آن نظر نموده، و سعادتمندترین کسانى که در آن به بندگى تو کوشیده، و ما را در این ماه توفیق توبه عنایت کن، و از گناه حفظ فرما، و از دست زدن به نافرمانیت بازدار، و اداى شکر نعمتت را به ما ارزانى‏ دار، و لباس هاى عافیت و سلامت بر ما بپوشان، و به سبب انجام طاعت کامل نعمتت - را در این ماه بر ما کامل گردان، زیرا که تو بس بخشنده و ستوده ‏اى، و درود خدا بر محمد و آل پاک و پاکیزه‏ اش باد. صحیفۀ سجادیه ص ۱۸۲، شیخ کفعمی، المصباح ص ۵۶۲، علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۵۵، ص ۱۷۸.

نقل است اگر کسی دسترسی به دعای فوق را نداشت و یا فرصت یا حوصله قرائت آن را نداشت أقلّش آن است که سه مرتبه بگوید اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا.

دوم: خواندن هفت مرتبه سوره حمد براى دفع درد چشم.
سوم: اندكى پنير خوردن، چه روايت شده : هركه خود را به خوردن آن در اول هر ماه مقيّد كند، اميد است در آن ماه حاجتش ردّ نشود.
چهارم: در شب اوّل دو ركعت نماز بجا آورد، در هر ركعت پس از سورۀ حمد سورۀ انعام را بخواند، و از خدا بخواهد او را از هر ترس و دردى ايمن گرداند، و در آن ماه حادثه ­اى را نبيند كه ناپسند او باشد.
پنجم: در روز اوّل دو ركعت نماز بجا آورد، در ركعت اول پس از سورۀ حمد سى مرتبه سورۀ توحيد، و در ركعت دوم بعد از سورۀ حمد سى مرتبه سورۀ قدر بخواند و پس از نماز صدقه بدهد، چون چنين كند، سلامتی‌اش را در آن ماه از خدا خريده است.
و از بعضى روايات استفاده می‌شود، كه پس از نماز بخواند: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، وَ مَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلّا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَ يَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَ مُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، وَ إِنْ يَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا كَاشِفَ لَهُ إِلّا هُوَ، وَ إِنْ يُرِدْكَ بِخَيْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ، يُصِيبُ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ، وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ، سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْراً، مَا شَاءَ اللَّهُ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللَّهِ، حَسْبُنَا اللَّهُ وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ، وَ أُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ، لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ، رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ، رَبِّ لا تَذَرْنِي فَرْداً وَ أَنْتَ خَيْرُ الْوَارِثِينَ.
ترجمه: به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، هيچ جنبنده‌اى در زمين نيست، مگر اينكه روزى او بر خدا است و قرارگاه و امانگاهش را خدا می داند، همه اينها در كتابى روشن است.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، اگر خدا به تو زيانى رساند، جز او كسى برطرف كننده آن نيست، و اگر خيرى را براى تو بخواهد، فضل او را بازگرداننده‌اى نيست، آن را به هركس از بندگانش بخواهد می‌رساند، و او آمرزنده و مهربان است.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، خدا به زودى پس از دشوارى آساني قرار می‌دهد، آنچه خدا خواست همان شود، نيرويى نيست مگر به خدا، خدا ما را بس است و نيكو كارگشايى است، كارم را به خدا وامی‌گذارم كه خدا بيناى به بندگان است، معبودى جز تو نيست، من از ستم كاران بودم، پروردگارا من به آنچه از خير برايم فرود آرى نيازمندم، پروردگارا مرا تنها مگذار كه تو بهترين وارثانى « علامه مجلسی، زادالمعاد ص ۲۸۶، علامه مجلسی، بحارالأنوار ج ۹۴ص ۱۳۴، محدث نوری، مستدرک الوسائل ج ۳ ص ۳۴۹»

ششم روزه: از امورى که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم «علّامه مجلسى»(رحمة‌الله) در «زادالمعاد» می‌گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اوّل ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اوّل از دهه وسط ماه است.

منبع: فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الأیام ومفاتیح الجنان حاج شیخ عباس قمی

*************************************

ب ۲) اعمال اختصاصی و فضیلت ماه رجب:

اعمال مشترک ماه رجب: اعمال ماه رجب به دو قسمت اعمال مشترک که در تمامی روزهای ماه رجب انجام می شود و اعمال مخصوص که مختص هر روز است تقسیم می شود؛ اعمالی که انجام دادن آنها متعلق به همه ماه است و اختصاصى به روز معینی ندارد و آن چند مورد است:

۱) در تمام ایام ماه رجب دعای ذیل را که روایت شده امام زین العابدینعلیه السلام در حجر در غره خواندند، خوانده شود:

»یَا مَنْ یَمْلِکُ حَوَائِجَ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ ضَمِیرَ الصَّامِتِینَ لِکُلِّ مَسْأَلَةٍ مِنْکَ سَمْعٌ حَاضِرٌ وَ جَوَابٌ عَتِیدٌ اللَّهُمَّ وَ مَوَاعِیدُکَ الصَّادِقَةُ وَ أَیَادِیکَ الْفَاضِلَةُ وَ رَحْمَتُکَ الْوَاسِعَةُ فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّىَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَقْضِىَ حَوَائِجِى لِلدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَىْ‏ءٍ قَدِیرٌ» شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۰۱، سیدبن طاوس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏۳ ص ۲۰۹،

۲) دعایی را که از حضرت صادق علیه السلام روایت شده، خوانده شود:

خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلَّا لَكَ‏ وَ ضَاعَ‏ الْمُلِمُّونَ‏ إِلَّا بِكَ‏ وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ وَ خَيْرُكَ مَبْذُولٌ لِلطَّالِبِينَ وَ فَضْلُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ وَ نَيْلُكَ مُتَاحٌ لِلْآمِلِينَ وَ رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ وَ سَبِيلُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ اللَّهُمَّ فَاهْدِنِي هُدَى الْمُهْتَدِينَ وَ ارْزُقْنِي اجْتِهَادَ الْمُجْتَهِدِينَ وَ لَا تَجْعَلْنِي مِنَ الْغَافِلِينَ الْمُبْعَدِينَ وَ اغْفِرْ لِي يَوْمَ الدِّينِ. سیدبن طاوس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏۲ ص ۶۴۳، علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۵، ص ۳۸۹.

۳) از حضرت صادق علیه السلام روایت شده که در ماه رجب این خوانده شود: اللَّهُمَ‏ إِنِّي‏ أَسْأَلُكَ‏ صَبْرَ الشَّاكِرِينَ‏ لَكَ‏ وَ عَمَلَ الْخَائِفِينَ مِنْكَ وَ يَقِينَ الْعَابِدِينَ لَكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ وَ أَنَا عَبْدُكَ الْبَائِسُ الْفَقِيرُ أَنْتَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ وَ أَنَا الْعَبْدُ الذَّلِيلُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ امْنُنْ بِغِنَاكَ عَلَى فَقْرِي وَ بِحِلْمِكَ عَلَى جَهْلِي وَ بِقُوَّتِكَ عَلَى ضَعْفِي يَا قَوِيُّ يَا عَزِيزُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ وَ اكْفِنِي مَا أَهَمَّنِي مِنْ أَمْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ. شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۰۲، مصباح کفعمی ص ۵۲۸،

قابل توجه است که ادعیه دیگری نیز برای این ماه عزیز ذکر شده است که می‌توانید به مفاتیح الجنان مبحث اعمال ماه رجب رجوع نمایید

۴) از حضرت رسول اکرم صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله روایت شده که: هر کس در ماه رجب صد مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و آن را به صدقه ختم فرماید حق تعالى براى او به رحمت و مغفرت و کسى که چهار صد مرتبه بگوید بنویسد براى او اجر صد شهید عطا فرماید.

۵) از نبی مکرم اسلام روایت است: کسى که در ماه رجب هزار مرتبه "لا إِلَهَ إِلا اللهُ" بگوید خداوند عز و جل براى او صد هزار حسنه عطا کند و براى او صد شهر در بهشت بنا فرماید

۶) روایت است کسى که در رجب در صبح هفتاد مرتبه و در شب نیز هفتاد مرتبه بگوید "أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ" و پس از اتمام ذکر، دست‌ها را بلند کند و بگوید: "اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِى وَ تُبْ عَلَىَّ" اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضى باشد و به برکت ماه رجب، آتش او را مس نکند

۷) در کل این ماه هزار مرتبه ذکر: أَسْتَغْفِرُ اللهَ ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ مِنْ جَمِیعِ الذُّنُوبِ وَ الْآثَامِ " گفته شود؛ تا خداوند رحمان او را بیامرزد

۸) سید بن طاووس در اقبال از حضرت رسول اکرم صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله فضیلت بسیاری براى خواندن سوره قل هو الله أحد نقل کرده است که ده هزار مرتبه یا هزار مرتبه یا صد مرتبه در این ماه تلاوت شود. و نیز روایت کرده که هر کس در روز جمعه ماه رجب صد مرتبه سوره قل هو الله أحد را بخواند براى او در قیامت نورى شود که او را به بهشت بکشاند

۹) سید بن طاووس از حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله روایت کرده که: هر کس در روز جمعه ماه رجب، مابین نماز ظهر و عصر، چهار رکعت نماز بگزارد و در هر رکعت حمد یک مرتبه و آیة الکرسى هفت مرتبه و قل هو الله أحد پنج مرتبه بخواند، و سپس ده مرتبه بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِى لا إِلَهَ إِلا هُوَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ» حق تعالى براى او از روزى که این نماز را گزارده تا روزى که بمیرد هر روزى هزار حسنه به او عطا فرماید، و او را به هر آیه‌ای که خوانده شهرى در بهشت از یاقوت سرخ و به هر حرفى قصرى در بهشت از دُرّ سفید دهد و تزویج فرماید او را حورالعین و از او راضى شود

۱۰) سه روز از این ماه را که پنجشنبه و جمعه و شنبه باشد روزه گرفته شود. زیرا که روایت شده هر کس در یکى از ماه‌هاى حرام، این سه روز را روزه بدارد حق تعالى براى او ثواب نهصد سال عبادت بنویسد.

۱۱) از حضرت رسول اکرم صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله روایت است که: هر کس در یک شب از شب‌هاى ماه رجب ده رکعت نماز به این نحو که در هر رکعت حمد و قل یا ایها الکافرون یک مرتبه و توحید سه مرتبه بخواند، خداوند گناهان او را می‌آمرزد.

 زیارت رجبیه

ن۱۲) نیز شیخ روایت کرده از جناب ابوالقاسم حسین بن روح (رض ) که نایب خاص حضرت صاحب الا مرعلیه السلام است که فرمود زیارت کن در هر شهری که باشى از مشاهدمشرّفه در ماه رجب به این زیارت مى گوئى چون داخل شدى

الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ الَّذِي‏ أَشْهَدَنَا مَشْهَدَ أَوْلِيَائِهِ‏ فِي‏ رَجَبٍ‏ وَ أَوْجَبَ عَلَيْنَا مِنْ حَقِّهِمْ مَا قَدْ وَجَبَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ الْمُنْتَجَبِ وَ عَلَى أَوْصِيَائِهِ الْحُجُبِ اللَّهُمَّ فَكَمَا أَشْهَدْتَنَا مَشْهَدَهُمْ فَأَنْجِزْ لَنَا مَوْعِدَهُمْ وَ أَوْرِدْنَا مَوْرِدَهُمْ غَيْرَ مُحَلَّئِينَ عَنْ وِرْدٍ فِي دَارِ الْمُقَامَةِ وَ الْخُلْدِ وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ إِنِّي قَصَدْتُكُمْ وَ اعْتَمَدْتُكُمْ بِمَسْأَلَتِي وَ حَاجَتِي وَ هِيَ فَكَاكُ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ وَ الْمَقَرُّ مَعَكُمْ فِي دَارِ الْقَرَارِ مَعَ شِيعَتِكُمْ الْأَبْرَارِ وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ‏ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ أَنَا سَائِلُكُمْ وَ آمِلُكُمْ فِيمَا إِلَيْكُمْ التَّفْوِيضُ وَ عَلَيْكُمُ التَّعْوِيضُ فَبِكُمْ يُجْبَرُ الْمَهِيضُ وَ يُشْفَى الْمَرِيضُ وَ مَا تَزْدَادُ الْأَرْحَامُ وَ مَا تَغِيضُ إِنِّي بِسِرِّكُمْ مُؤْمِنٌ‏ وَ لِقَوْلِكُمْ مُسَلِّمٌ وَ عَلَى اللَّهِ بِكُمْ مُقْسِمٌ فِي‏ رَجْعِي بِحَوَائِجِي وَ قَضَائِهَا وَ إِمْضَائِهَا وَ إِنْجَاحِهَا وَ إِبْرَاجِهَا وَ بِشُئُونِي لَدَيْكُمْ وَ صَلَاحِهَا وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ سَلَامَ مُوَدِّعٍ وَ لَكُمْ حَوَائِجَهُ مُوَدِّعٌ يَسْأَلُ اللَّهَ إِلَيْكُمْ الْمَرْجِعَ وَ سَعْيُهُ إِلَيْكُمْ غَيْرُ مُنْقَطِعٍ وَ أَنْ يُرْجِعَنِي مِنْ حَضْرَتِكُمْ خَيْرَ مَرْجِعٍ إِلَى جَنَابٍ مُمْرِعٍ وَ خَفْضٍ مُوَسَّعٍ وَ دَعَةٍ وَ مَهَلٍ إِلَى حِينِ الْأَجَلِ وَ خَيْرِ مَصِيرٍ وَ مَحَلٍّ فِي النَّعِيمِ الْأَزَلِ وَ الْعَيْشِ الْمُقْتَبَلِ‏ وَ دَوَامِ الْأَكْلِ وَ شُرْبِ الرَّحِيقِ وَ السَّلْسَلِ‏ وَ عَلٍّ وَ نَهَلٍ لَا سَأَمَ مِنْهُ وَ لَا مَلَلَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ وَ تَحِيَّاتُهُ حَتَّى الْعَوْدِ إِلَى حَضْرَتِكُمْ وَ الْفَوْزِ فِي كَرَّتِكُمْ وَ الْحَشْرِ فِي زُمْرَتِكُمْ وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ وَ صَلَوَاتُهُ وَ تَحِيَّاتُهُ وَ هُوَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ‏. شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۲۱، سیدبن طاوس، الإقبال الأعمال، ج‏۲ ص ۶۳۱، علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۹، ص ۱۹۵.

م۱۳) سیّد بن طاوس روایت کرده از محمد بن ذکوان که معروف به سجّاد است (براى آنکه آنقدر سجده کرد و گریست در سجود که نابینا شد) گفت عرض کردم به حضرت صادق فداى تو شوم این ماه رجب است تعلیم بنما مرا دعائى در آن که حقّ تعالى مرابه آن نفع بخشد حضرت فرمود بنویس بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ بگو در هر روز از رجب در صبح و شام و در عقب نمازهاى روز و شب

يا مَنْ أَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ، وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ  كُلِّ شَرٍّ، يا مَنْ يُعْطِي الْكَثِيرَ بِالْقَلِيلِ، يا مَنْ يُعْطِي مَنْ سَأَلَهُ، يا مَنْ يُعْطِي مَنْ لَمْ يَسْأَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً، أَعْطِنِي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ‏ خَيْرِ الدُّنْيا وَ جَمِيعَ خَيْرِ الاخِرَةِ، وَ اصْرِفْ عَنِّي بِمَسْأَلَتِي إِيَّاكَ جَمِيعَ شَرِّ الدُّنْيا وَ شَرِّ الاخِرَةِ، فَإِنَّهُ غَيْرُ مَنْقُوصٍ ما أَعْطَيْتَ، وَ زِدْنِي مِنْ فَضْلِكَ يا كَرِيمُ.

راوى گفت پس گرفت حضرت محاسن شریف خودرا در پنجه چپ خود و خواند این دعا را به حال التجا و تضرّع به حرکت دادن انگشت سبّابه دست راست پس گفت بعد از این

يا ذَا الْجَلالِ وَ الإِكْرامِ يا ذَا النَّعْماءِ وَ الْجُودِ، يا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ، حَرِّمْ‏ شَيْبَتِي‏ عَلَى‏ النّار سیدبن طاوس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏۳ ص ۲۱۱، علامه مجلسی، بحارالأنوار، ج ۹۵، ص ۳۹۱.

د۱۴)در تمام ماه رجب شصت رکعت نماز کند به اینطریق که در هر شب آن دو رکعت بجا آورد بخواند در هر رکعت حمد یک مرتبه و قُلْ یاایُّهَا الکافِرُونَ سه مرتبه و قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ یک مرتبه و چون سلام دهد دستها را بلند کند و بگوید

لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ وَحْدَهُ‏ لا شَرِيكَ لَهُ‏، لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ‏ وَ هُوَ حَيٌ‏ لَا يَمُوتُ‏- بِيَدِهِ‏ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ- إِلَهاً وَاحِداً أَحَداً صَمَداً- لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً. صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ- وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّه‏

و بکشد دستها را بصورت خود از حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله مرویست که کسى که این عمل را بجا آورد حقّ تعالى دعاى او را مستجاب گرداند و ثواب شصت حجّ و شصت عمره به او عطا فرماید ابن مشهدی، المزارالکبیر ص ۲۰۲، فضایل شهر رجب ص ۵۰۲،

 فرمود که امیرالمومنین علاّمه مجلسى در زاد المعاد فرموده که از حضرتمنقول است که حضرت رسول فرمود که هر که در هر شب و هر روز ماه رجب و شعبان و رمضان سه مرتبه یک از حمد و آیة الکرسى و قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ و قُلْ هُوَ اللّهُ اءحَدٌ وقُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الفَلَقِ وقُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النّاسِ بخواند و سه مرتبه بگوید سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَکْبَرُ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ و سه مرتبه بگوید:اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ و سه مرتبه بگوید اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤ مِنینَ وَالْمُؤمِناتِ و چهارصد مرتبه بگوید: اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ خداوند تعالى گناهانش را بیامرزد اگر چه بعدد قطره هاى باران و برگ درختان و کف دریاها باشد و نیز علاّمه مجلسى فرموده که در هر شب .شبهاى این ماه هزار مرتبه لا اِلهَ اِلا اللّهُ وارد شده است

اعمال مخصوص هر روز ماه رجب:

روز اوّل رجب: روز شریفى است و در آن چند عمل است.
اوّل : روزه گرفتن روایت شده که حضرت نوح علیه السلام در این روز بکشتى سوار شد و امر فرمود کسانى را که با او بودند روزه بدارند و هر که این رُوز را روزه بدارد آتش جهنّم یکسال راه از او دور شود. احادیث متعددی در فضیلت روزه در این ماه وارد شده است به عنوان مثال امام محمد باقر فرمودند: مَنْ‏ صَامَ‏ مِنْ‏ رَجَبٍ‏ يَوْماً وَاحِداً مِنْ‏ أَوَّلِهِ‏ أَوْ وَسَطِهِ‏ أَوْ آخِرِهِ‏ أَوْجَبَ اللَّهُ لَهُ الْجَنَّةَ وَ جَعَلَهُ مَعَنَا فِي دَرَجَتِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ صَامَ يَوْمَيْنِ مِنْ رَجَبٍ قِيلَ لَهُ اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَكَ مَا مَضَى وَ مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مِنْ رَجَبٍ قِيلَ لَهُ قَدْ غُفِرَ لَكَ مَا مَضَى وَ مَا بَقِيَ فَاشْفَعْ لِمَنْ شِئْتَ مِنْ مُذْنِبِي إِخْوَانِكَ وَ أَهْلِ مَعْرِفَتِكَ وَ مَنْ صَامَ سَبْعَةَ أَيَّامٍ مِنْ رَجَبٍ أُغْلِقَت‏ عَنْهُ أَبْوَابُ النِّيرَانِ السَّبْعَةُ وَ مَنْ صَامَ ثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ مِنْ رَجَبٍ فُتِحَتْ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّةِ الثَّمَانِيَةُ فَيَدْخُلُهَا مِنْ أَيِّهَا شَاء

امام محمد باقر علیه‌السلام فرمود: هر كه يك روز از ماه رجب را روزه دارد از اول يا وسط يا آخر ماه خدا بهشت را بر او واجب كند و روز قيامت با ما هم درجه ‏اش سازد و هر كه دو روز از رجب را روزه دارد به او گويند كردار از سر گير كه خدا آنچه گذشت از برايت آمرزيد و هر كه سه روز از رجب روزه گيرد باو گويند گذشته و آينده ‏ات آمرزيده شد، براى هر كه از برادران گنهكارت خواهى شفاعت كن و براى آشنايانت و هر كه هفت روز از رجب را روزه دارد هفت در دوزخ بر او بسته گردد و هر كه هشت روز از رجب را روزه دارد هشت در بهشت به رويش باز شود تا از هر كدام خواهد در آيد . امالی شیخ صدوق ص ۵، روضة الواعظین ج ۲ص ۳۹۶، وسائل الشیعه ج ۱۰ص ۴۷۳

دوّم : غسل کند .

سیم : زیارت امام حسینعلیه السلام کند شیخ روایت کرده از بشیر دَهّان از امام جعفر صادق علیه السلام که فرمود هر که زیارت کند حسین بن علىّعلیه السلام را در روز اوّل رجب بیامرزد خداوند عالَم او را البته .

چهارم : بخواند دعاى طویلى که سید در اقبال نقل فرموده .

پنجم : شروع کند به نماز سلمان (رض ) بدین طریق که ده رکعت نماز گذارد و بعد از هر دو رکعت سلام دهد و در هر رکعت یک مرتبه حمد و سه مرتبه سوره توحید و سه مرتبه قُلْ یا اَیهَا الْکافِرُونَ بخواند و بعد از هر سلام دستها را بلند کند و بگوید : لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ لَهُ الْمُلْک وَلَهُ الْحَمْدُ یحْیى وَیمیتُ وَهُوَ حَىُّ لا یمُوتُ بِیدِهِ الْخَیرُ وَهُوَ عَلى کلِّشَىْءٍ قَدیرٌ 

معبودى نیست جز خداى یگانه که شریک ندارد فرمانروایى از آن او است و ستایش مخصوص او است زنده مى کند و مى میراند و او است؛ زنده اى که هرگز نمیرد هر چه خیر است بدست او است و او بر هر چیزى توانا است خدایا جلوگیرى

سپس بگوید: اَللّهُمَّ لا مانِعَ لِما اَعْطَیتَ وَلا مُعْطِىَ لِما مَنَعْتَ وَلا ینْفَعُ ذَاالْجَدِّ مِنْک الْجَدُّ ، نیست از آنچه تو عطا کنى و عطابخشى نیست براى آنکس که تو منعش کنى و کوشش شخص کوشا او را از تو بى نیاز نکند. پس دستها را بر روى خود کشد و در روز نیمه ماه نیز این نماز را به همین کیفیت بخواند لکن عوض این دعا بعد از عَلى کلِّشَىْءٍ قَدیرٌ بگوید:

اِلها واحِدا اَحَدا فَرْدا صَمَدا، لَمْ یتَّخِذْ صاحِبَةً وَلا وَلَدا،

آن معبود یگانه یکتاى فرد بى نیازى، که نگرفته است همدم و نه فرزندى

و در روز آخر ماه نیز چنین کند لکن بعد از عَلى کلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ بگوید : وَصَلَّى اللّهُ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطّاهِرینَ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ

و درود خدا بر محمد و آل پاکیزه اش باد و جنبش و نیرویى نیست جز به خداى بلند مرتبه و بزرگ

پس دستها را بر روى خود بکشد و حاجت خود را بطلبد و از فوائد این نماز نباید غفلت نمود که آن بسیار است .

و بدانکه از براى حضرت سلمان نیز نماز دیگرى است در روز اوّل این ماه ده رکعت در هر رکعت حمد یک مرتبه و توحید سه مرتبه با فضیلت بسیار که مجملش آمرزش گناهان و محفوظ بودن از فتنه قبر و عذاب روز قیامت و رفتن جُذام و بَرَص و ذات الجنب از خواننده آن است و سید نیز براى این روز چهار رکعت نماز نقل کرده هر که خواهد به اقبال مراجعه کند و در این روز سنه (۵۷) پنجاه و هفت بقولى ولادت حضرت باقرعلیه السلام واقع شده و لکن مختار داعى در سیم صفر است.

اعمال لیلة الرغائب در ماه رجب

شب جمعه اول ماه رجب را لیله الرغائب ‏گویند و از براى آن اعمالى از حضرت رسول صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ وارد شده با فضیلت بسیار که سید در اقبال و علامه در اجازه بنى زهره نقل کرده ‏اند...[ مفاتیح الجنان.]

میرزا جوادآقا ملکی تبریزی (قدس سره) در المراقبات می‌فرمایند: اگر نخستین شب از ماه عزیز رجب با شب جمعه مصادف شد خوب است بنده مراقب عمل لیلة الرغائب را نیز به جای آورد. اعمال آن به این صورت است که:

از رسول خداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ روایت شده است که فرمود: از نخستین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید زیرا ملائکه و فرشتگان خداوند به آن شب، لیله الرغائب می‌گویند و علت نامگذاری این است که چون یک سوم از شب می‌گذرد تمامی فرشتگانی که در آسمان ها و زمین هستند، در کعبه و اطراف آن جمع می‌شوند در این هنگام خداوند آنان را مورد خطاب خویش قرارر می دهد و می‌فرماید: «ای فرشتگان من! هر چه می‌خواهید از من بخواهید»

فرشتگان عرض می‌کنند: « خداوندا! خواسته ما از تو این است که گناهان کسانی را که در ماه رجب روزه می‌گیرند، ببخشایی و آنان را مورد آمرزش خویش قرار دهی.» خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: « این کار را انجام دادم.»

شایسته است کسی که این حدیث را می‌شنود، در لیلة الرغائب، بر فرشتگان زیاد سلام و درود بفرستد تا تکلیفی را که آیه تحیت بر عهده ما گذاشته که (و إذا حییتم بتحیّة فحیّوا بأحسن منها او ردوها) ؛ «هرگاه به شما تحیّت گویند، پاسـخ آن را بهتر از آن بدهید، یا (لااقل) به همانگونه پاسـخ گویید.» ادا کرده باشد.

رسول خدا صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ: فرمودند: هرکس اولین پنج شنبه ماه رجب را روزه بگیرد، سپس بعد از نماز مغرب و عشا، دوازده رکعت نماز بخواند، در هر رکعت «حمد» یک مرتبه  و «إنا أنزلناه» سه مرتبه و «قل هو الله أحد» دوازده مرتبه بخواند، وبعد از خواندن نماز، هفتاد مرتبه بر من صلوات بفرستد و بگوید: ‏اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَى آلِهِ ؛ سپس به سجده رود و هفتاد مرتبه بگوید: ‏سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِکَهِ وَ الرُّوحِ؛ سپس سر از سجده بر داشته  و بگوید: ‏رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجَاوَزْ عَمَّا تَعْلَمُ إِنَّکَ أَنْتَ الْعَلِیُّ الْأَعْظَمُ؛ باز به سجده رود و هفتاد مرتبه بگوید: ‏سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلاَئِکَهِ وَ الرُّوحِ‏؛ پس حاجت خود را از خداوند بخواهد  که إن شاء الله برآورده خواهد شد.

پیامبر خدا صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ بعد از این فرمایشات فرمودند: «سوگند به خدایی که جان من در دست اوست، هر مرد و زنی که این نماز را به جا آورد، خداوند گناهانش را می‌بخشد هر چند به اندازه کف دریا و شمار ریگ ها و هم وزن کوهها و به تعداد برگ درختان باشد و در قیامت هفتصد نفر از خویشانش را که سزاوار آتش دوزخند شفاعت کند و در شب اول قبر خداوند پاداش این نماز را به بهترین شکل و با صورتی خندان و زبانی شیوا نزدش می‌فرستد و او می‌گوید: «دوست من! محبوبم! بشارت باد بر تو که از تمام رنج ها و سختی ها رهایی یافتی.»

او سـؤال می‌کند: «تو کیستی؟ که تاکنون شخصی به زیبایی تو ندیده‌ام و بویی به خوش بویی تو به مشامم نرسیده است!»

او پاسـخ می‌دهد: «من ثواب و پاداش همان نمازی هستم که تو در فلان شب و فلان ماه خواندی. من در شب اول قبرت کنارت آمدم تا حق تو را به جای آورم و در تنهایی مونست باشم و ترس و وحشتت را از بین ببرم و آنگاه که در صور دمیده می‌شود و قیامت بر پا می‌گردد، بر سرت سایه می‌افکنم و تو به تمامی خیرهایی که از جانب مولایت هست، می‌رسی. سیدبن طاوس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏۳ ص ۱۸۵،

ایام البیض

شب سیزدهم

بدانکه مستحبّ است در هریک از ماه رجب و شعبان و رمضان آنکه در شب سیزدهم دو رکعت نماز بگذارند در هر رکعت حمد یک مرتبه و یس و تَبارَک المُلْک و توحید بخوانند .

در شب چهاردهم چهار رکعت به دو سلام به همین کیفیت .

در شب پانزدهم شش رکعت به سه سلام به همین کیفیت از حضرت صادقعلیه السلام مرویست که هر که چنین کند جمیع فضیلت این سه ماه را دریابد و جمیع گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود.

روز سیزدهم

اوّل ایام البیض است و ثواب بسیارى براى روزه این روز و دو روز بعد وارد شده و اگر کسى خواهد عمل اُمّ داوُد بجا آورد باید این روز را روزه بگیرد و در این روز بنا بر مشهور بعد از سى سال از عام الفیل ولادت با سعادت حضرت امیر المؤ منینعلیه السلام در میان کعبه مُعَظَّمه واقع شده است

اعمال شب نیمه ماه رجب: شب شریفى است و در آن چند عمل است .

اوّل: غسل

دوّم : احیاء آن به عبادت چنانکه علاّمه مجلسى فرموده .

سیم : زیارت امام حسینعلیه السلام .

چهارم : شش رکعت نماز که در شب سیزدهم ذکر شد .

پنجم : سى رکعت نماز در هر رکعت حمد و ده مرتبه توحید و این نماز را سید از حضرت رسول صَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ نقل کرده با فضیلت بسیار .

ششم : دوازده رکعت نماز هر دو رکعت بیک سلام و در هر رکعت هر یک از سوره حمد و توحید و فلق و ناس و آیة الکرسى و قَدْر را چهار مرتبه بخواند و بعد از سلام چهار مرتبه بگوید : اَللّهُ اَللّهُ رَبّى لا اُشْرِک بِهِ شَیئا وَلا اَتَّخِذُ مِنْ دُونِه وَلِیا

و هر چه مى خواهد بخواند و این نماز را بدین طریق سید از حضرت صادقعلیه السلام روایت کرده و لکن شیخ در مصباح فرموده روایت کرده داود بن سرحان از حضرت صادقعلیه السلام که فرمود بجا مى آورى در شب نیمه رجب دوازده رکعت نماز مى خوانى در هر رکعت حمد و سوره و چون فارغ شدى از نماز مى خوانى بعد از آن حمد و معوذتین و سوره اخلاص و آیة الکرسى را چهار مرتبه و مى گوئى بعد از آن : سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَکبَرُ چهار مرتبه

پس مى گوئى: اَللّهُ اَللّهُ رَبّى لا اُشْرِک بِهِ شَیئا وَ ما شاَّءَ اللّهُ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ

و بجا مى آورى در شب بیست و هفتم نیز مثل این را .

اعمال روز نیمه رجب: روز مبارکى است و در آن چند عمل است .

اوّل : غسل

دوّم : زیارت امام حسینعلیه السلام از ابن ابى بصیر منقول است که گفت سؤال کردم از حضرت امام رضاعلیه السلام که در چه ماه زیارت کنیم امام حسینعلیه السلام را فَقَالَ فِي النِّصْفِ مِنْ رَجَبٍ وَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ. فرمود در نیمه رجب و نیمه شعبان. ابن قولویه، کامل الزیارات ص ۱۸۲، شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۰۷، 

سیم : نماز سلمان به نحویکه در روز اوّل گذشت .

چهارم : چهار رکعت نماز بخواند و بعد از سلام دست خود را پهن کند و بگوید :

اللَّهُمَ‏ يَا مُذِلَ‏ كُلِ‏ جَبَّارٍ وَ يَا مُعِزَّ الْمُؤْمِنِينَ‏ أَنْتَ كَهْفِي حِينَ تُعْيِينِي الْمَذَاهِبُ وَ أَنْتَ بَارِئُ خَلْقِي رَحْمَةً بِي وَ قَدْ كُنْتَ عَنْ خَلْقِي غَنِيّاً وَ لَوْ لَا رَحْمَتُكَ لَكُنْتُ مِنَ الْهَالِكِينَ‏ وَ أَنْتَ مُؤَيِّدِي بِالنَّصْرِ عَلَى أَعْدَائِي وَ لَوْ لَا نَصْرُكَ إِيَّايَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِينَ [المقبوحين‏] يَا مُرْسِلَ الرَّحْمَةِ مِنْ مَعَادِنِهَا وَ مُنْشِئَ الْبَرَكَةِ مِنْ مَوَاضِعِهَا يَا مَنْ خَصَّ نَفْسَهُ بِالشُّمُوخِ وَ الرِّفْعَةِ فَأَوْلِيَاؤُهُ بِعِزِّهِ يَتَعَزَّزُونَ [وَ] يَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نِيرَ الْمَذَلَّةِ عَلَى أَعْنَاقِهِمْ [أَعْنَاقِهَا] فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ أَسْأَلُكَ بِكَيْنُونَتِكَ الَّتِي اشْتَقَقْتَهَا مِنْ كِبْرِيَائِكَ وَ أَسْأَلُكَ بِكِبْرِيَائِكَ الَّتِي اشْتَقَقْتَهَا مِنْ عِزَّتِكَ وَ أَسْأَلُكَ بِعِزَّتِكَ الَّتِي اسْتَوَيْتَ بِهَا عَلَى عَرْشِكَ فَخَلَقْتَ بِهَا جَمِيعَ خَلْقِكَ فَهُمْ لَكَ مُذْعِنُونَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِه‏ سیدبن طاوس، الإقبال الأعمال، ج‏۲ ص ۶۵۷، علامه مجلسی، زادالمعاد ص ۲۵

( ترجمه) خدایا اى خوارکننده هر ستمکار سرکش و اى عزت بخش مؤ منان تویى پناهگاه من در آن هنگام که از راهها وامانده شوم و تویى که از روى مهرى، که به من داشتى به خلقت من دست زدى در صورتى که از خلقتم بى نیاز بودى و اگر مهر تو نبود بطور مسلم من، در زمره نابودان بودم و تویى که مرا بوسیله یارى دادن بر دشمنانم کمک دهى و اگر یارى تو نبود، بطور حتم من از رسوایان بودم اى فرستنده رحمت از معدنهاى آن، و اى پدید آرنده برکت از جاهاى آن اى که مخصوص داشت خود را به بلندى مقام، و رفعت و از اینرو دوستانش به عزت او عزیز گردند و اى که پادشاهان طوق مذلت را براى او بر گردن نهاده اند و از سطوتهاى او ترسانند از تو خواهم به حق بود کردنت، که آنرا از کبریاى خود جدایش کردى و از تو خواهم به حق کبریایت که آن را از عزتت برگرفتى و از تو خواهم به حق عزتت که بوسیله آن بر عرش مستولى گشتى و بدان سبب همه خلق خود را آفریدى و همه به خدائیت اعتراف دارند که درود فرستى بر محمد و خاندانش.

روایت است که هر صاحب غمى این دعا را بخواند حقّ تعالى او را از اندوه و غم آسایش بخشد

پنجم : عمل امّ داوود که عمده اعمال این روز است و براى برآمدن حاجات و کشف کرُبات و دفع ظلم ظالمان مؤثّر است و کیفیت آن بنا بر آنچه شیخ در مصباح به نقل از امام صادق علیه السلام ذکر کرده است آنست که چون خواهد این عمل را بجا آورد روزه بگیرد روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم را پس در روز پانزدهم نزدیک ظهر غسل کند و چون وقت ظهرشد نماز ظهر و عصر را بجا آورد در حالتی که رکوع و سجودشان را نیکو کند و در جای خلوتى باشد که چیزى او را مشغول نسازد و انسانى با او تکلّم ننماید پس چون از نماز فارغ شود رو به قبله کند و بخواند حمد را صد مرتبه و سوره اخلاص را صد مرتبه و آیة الکرسى را ده مرتبه و بعد از اینها بخواند سوره انعام و بنى اسرائیل و کهف و لقمان و یس و صافّات و حَّم سجده و حَّم عَّسَّق و حَّم دخان و فتح و واقعه و مُلْک و نَّ وَ اِذَا السَّماَّءُ انْشَقَّتْ و ما بعدش را تا آخر قرآن و چون از اینها فارغ شود بگوید در حالتى که رو به قبله باشد:

صَدَقَ‏ اللَّهُ‏ الْعَظِيمُ‏ الَّذِي‏ لا إِلهَ‏ إِلَّا هُوَ الْحَيُ‏ الْقَيُّومُ‏ ذُو الْجَلالِ‏ وَ الْإِكْرامِ‏- الرَّحْمنُ الرَّحِيمُ‏ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ الَّذِي‏ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‏ءٌ- وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ‏ الْبَصِيرُ الْخَبِيرُ- شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِكَةُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ‏ وَ بَلَّغَتْ رُسُلُهُ الْكِرَامُ وَ أَنَا عَلَى ذَلِكَ مِنَ الشَّاهِدَيْنِ اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الْمَجْدُ وَ لَكَ الْعِزُّ وَ لَكَ الْفَخْرُ وَ لَكَ الْقَهْرُ وَ لَكَ النِّعْمَةُ وَ لَكَ الْعَظَمَةُ وَ لَكَ الرَّحْمَةُ وَ لَكَ الْمَهَابَةُ وَ لَكَ السُّلْطَانُ وَ لَكَ الْبَهَاءُ وَ لَكَ الِامْتِنَانُ وَ لَكَ التَّسْبِيحُ وَ لَكَ التَّقْدِيسُ وَ لَكَ التَّهْلِيلُ وَ لَكَ التَّكْبِيرُ وَ لَكَ مَا يُرَى وَ لَكَ مَا لَا يُرَى وَ لَكَ مَا فَوْقَ السَّمَاوَاتِ الْعُلَى وَ لَكَ مَا تَحْتَ الثَّرَى وَ لَكَ الْأَرَضُونَ السُّفْلَى وَ لَكَ الْآخِرَةُ وَ الْأُولَى وَ لَكَ مَا تَرْضَى بِهِ مِنَ الثَّنَاءِ وَ الْحَمْدِ وَ الشُّكْرِ وَ النَّعْمَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى جَبْرَئِيلَ أَمِينِكَ عَلَى وَحْيِكَ وَ الْقَوِيِّ عَلَى أَمْرِكَ وَ الْمُطَاعِ فِي سَمَاوَاتِكَ وَ مَحَالِّ كَرَامَاتِكَ الْمُتَحَمِّلِ لِكَلِمَاتِكَ النَّاصِرِ لِأَنْبِيَائِكَ الْمُدَمِّرِ لِأَعْدَائِكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مِيكَائِيلَ مَلَكِ رَحْمَتِكَ وَ الْمَخْلُوقِ لِرَأْفَتِكَ وَ الْمُسْتَغْفَرِ الْمُعِينِ لِأَهْلِ طَاعَتِكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى إِسْرَافِيلَ حَامِلِ عَرْشِكَ وَ صَاحِبِ الصُّورِ الْمُنْتَظِرِ لِأَمْرِكَ الْوَجِلِ الْمُشْفِقِ مِنْ خِيفَتِكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى حَمَلَةِ الْعَرْشِ

( ترجمه) درست فرمود خداى بزرگى که معبودى جز او نیست زنده و پاینده و صاحب جلالت و بزرگوارى است بخشاینده و مهربان بردبار و کریم است آنکه مانندش چیزى نیست و او شنوا و دانا و بینا و آگاه است، گواه است خدا که معبودى جز او نیست و فرشتگان و دانشوران گواهى داده اند که خدایى جز او نیست که عدالت بدو پایدار است و او عزیز و حکیم است و پیمبران بزرگوارش نیز آنرا به مردم رساندند و من بر این مطلب گواهى دهم خدایا از آن تو است ستایش و از آن تو است مجد و براى تو است عزت و خاص تو است افتخار و شایسته تو است قهر و سطوت و مخصوص تو است نعمت و از آن تواست عظمت و مخصوص تو است رحمت و براى تو است شکوه و خاص تو است سلطنت و از آن تو است درخشندگى و مخصوص تو است نعمت بخشى و براى تو است پاکى و از آن تو است پاکیزگى و براى تو است یکتایى و مخصوص تو است بزرگى و ملک تو است آنچه دیده شود و آنچه دیده نشود و از تو است آنچه بالاى آسمانهاى بلند است و از تو است آنچه زیر زمین است و از تو است زمینهاى زیرین و از آن تو است دنیا و آخرت و مخصوص تو است آن و حمد و ثنا و شکرى که تو بپسندى و آنچه نعمت است نیز از تو است خدایا درود فرست بر جبرئیل امین بر وحى تو و نیرومند در کار تو و آنکس که در آسمانها و جایگاه هاى کرامتهایت فرمانش برند آن کس که سخنان تو را برساند یاور پیمبرانت و سرنگون کننده دشمنانت خدایا درود فرست بر میکائیل فرشته رحمتت و آفریده شده براى بردن مهرت و آمرزش خواه و کمک کار فرمانبرانت خدایا درود فرست بر اسرافیل حمل کننده عرشت و صاحب صور آنکه چشم به راه دستور تو است و نگران و بیمناک است از ترس تو خدایا درود فرست بر حاملین پاکیزه عرش

الطَّاهِرِينَ وَ عَلَى السَّفَرِةِ الْكِرَامِ الْبَرَرَةِ الطَّيِّبِينَ وَ عَلَى مَلَائِكَتِكَ الْكِرَامِ الْكَاتِبِينَ وَ عَلَى مَلَائِكَةِ الْجِنَانِ وَ خَزَنَةِ النِّيرَانِ وَ مَلَكِ الْمَوْتِ وَ الْأَعْوَانِ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَبِينَا آدَمَ بَدِيعِ فِطْرَتِكَ الَّذِي كَرَّمْتَهُ‏ بِسُجُودِ مَلَائِكَتِكَ وَ أَبَحْتَهُ جَنَّتَكَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أُمِّنَا حَوَّاءَ الْمُطَهَّرَةِ مِنَ الرِّجْسِ الْمُصَفَّاةِ مِنَ الدَّنَسِ‏ الْمُفَضَّلَةِ مِنَ الْإِنْسِ الْمُتَرَدِّدَةِ بَيْنَ مَحَالِّ الْقُدُسِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى هَابِيلَ وَ شِيثٍ وَ إِدْرِيسَ وَ نُوحٍ وَ هُودٍ وَ صَالِحٍ وَ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ يُوسُفَ وَ الْأَسْبَاطِ وَ لُوطٍ وَ شُعَيْبٍ وَ أَيُّوبَ وَ مُوسَى وَ هَارُونَ وَ يُوشَعَ وَ مِيشَا وَ الْخَضِرِ وَ ذِي الْقَرْنَيْنِ وَ يُونُسَ وَ إِلْيَاسَ وَ الْيَسَعِ وَ ذِي الْكِفْلِ وَ طَالُوتَ وَ دَاوُدَ وَ سُلَيْمَانَ وَ زَكَرِيَّا وَ شَعْيَا وَ يَحْيَى وَ تُورَخَ وَ مَتَّى وَ أَرْمِيَا وَ حَيْقُوقَ وَ دَانِيَالَ وَ عُزَيْرٍ وَ عِيسَى وَ شَمْعُونَ وَ جِرْجِيسَ وَ الْحَوَارِيِّينَ وَ الْأَتْبَاعِ وَ خَالِدٍ وَ حَنْظَلَةَ وَ لُقْمَانَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

( ترجمه) و بر سفیران گرامى و آن نیکان پاک و بر فرشتگان بزرگوار نویسنده و بر فرشتگان بهشت و نگهبانان دوزخ و فرشته مرگ و کمک کارانش اى صاحب جلالت و بزرگوارى خدایا درود فرست بر پدر ما آدم پدیده خلقت که گرامیش داشتى به سجده کردن فرشتگانت و مباح کردى بر او بهشتت را خدایا درود فرست بر مادر ما حواء که از پلیدى پاک و از چرکى و آلودگى مصفا گشت و از میان آدمیان برترى داشت و در میان جایگاههاى قدسیان رفت و آمد کرده خدایا درود فرست بر هابیل و شیث و ادریس و نوح و هود و صالح و ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و یوسف و اسباط (یعقوب ) و لوط و شعیب و ایوب و موسى و هارون و یوشع و میشا و خضر و ذى القرنین و یونس و الیاس و الیسع و ذا الکفل و طالوت و داود و سلیمان و زکریا و شعیا و یحیى و تورخ و متى و ارمیا و حیقوق و دانیال و عزیر و عیسى و شمعون و جرجیس و حواریین عیسى و پیروانشان و خالد و حنظله و لقمان خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد و رحمت فرست

وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ وَ رَحِمْتَ‏ وَ بَارَكْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَوْصِيَاءِ وَ السُّعَدَاءِ وَ الشُّهَدَاءِ وَ أَئِمَّةِ الْهُدَى اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْأَبْدَالِ وَ الْأَوْتَادِ وَ السُّيَّاحِ وَ الْعُبَّادِ وَ الْمُخْلَصِينَ وَ الزُّهَّادِ وَ أَهْلِ الْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اخْصُصْ مُحَمَّداً وَ أَهْلَ بَيْتِهِ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ وَ أَجْزَلِ كَرَامَاتِكَ وَ بَلِّغْ رُوحَهُ وَ جَسَدَهُ مِنِّي تَحِيَّةً وَ سَلَاماً وَ زِدْهُ فَضْلًا وَ شَرَفاً وَ كَرَماً حَتَّى تُبَلِّغَهُ أَعْلَى دَرَجَاتِ أَهْلِ الشَّرَفِ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ الْأَفَاضِلِ الْمُقَرَّبِينَ اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى مَنْ سَمَّيْتَ وَ مَنْ لَمْ أُسَمِّ مِنْ مَلَائِكَتِكَ وَ أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَهْلِ طَاعَتِكَ وَ أَوْصِلْ صَلَوَاتِي إِلَيْهِمْ وَ إِلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ اجْعَلْهُمْ إِخْوَانِي فِيكَ وَ أَعْوَانِي عَلَى دُعَائِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَشْفِعُ بِكَ إِلَيْكَ

( ترجمه) بر محمد و آل محمد و برکت فرست بر محمد و آل محمد چنانچه درود فرستادى و رحمت و برکت فرستادى بر ابراهیم و آل ابراهیم که براستى تویى ستوده و بزرگوار خدایا درود فرست بر اوصیاء و اهل سعادت و شهیدان و امامان راهنما خدایا درود فرست بر ابدال (دسته اى از صلحاء) و اوتاد و سیاحان و پرستش کنندگان و مخلصان و پارسایان و اهل جدیت و کوشش و مخصوص گردان محمد و خاندانش را به بهترین درودهایت و فراوانترین کرامتهایت و به روح و جسدش از جانب من تحیت و سلامى برسان و فضل و شرافت و بزرگواریش را فزون کن به حدى که او را به اعلى درجه اهل شرافت از پیمبران و رسولان و فاضلان مقربت برسانى خدایا درود فرست بر هرکس که من نام بردم و هرکه از فرشتگان و پیمبران و رسولان و فرمانبردارانت را که من نام نبردم و درودهاى مرا بر ایشان و بر ارواحشان برسان و آنان را برادران من در دین و کمک کارانم در دعاى به درگاهت قرار ده خدایا من شفیع گردانم تو را پیش خودت

وَ بِكَرَمِكَ إِلَى كَرَمِكَ وَ بِجُودِكَ إِلَى جُودِكَ وَ بِرَحْمَتِكَ إِلَى رَحْمَتِكَ وَ بِأَهْلِ طَاعَتِكَ إِلَيْكَ وَ أَسْأَلُكَ اللَّهُمَّ بِكُلِّ مَا سَأَلَكَ بِهِ أَحَدٌ مِنْهُمْ مِنْ مَسْأَلَةٍ شَرِيفَةٍ غَيْرِ مَرْدُودَةٍ وَ بِمَا دَعَوْكَ بِهِ مِنْ دَعْوَةٍ مُجَابَةٍ غَيْرِ مَخِيبَةٍ يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا حَلِيمُ يَا كَرِيمُ يَا عَظِيمُ يَا جَلِيلُ يَا مُنِيلُ يَا جَمِيلِ يَا كَفِيلُ يَا وَكِيلُ يَا مُقِيلُ يَا مُجِيرُ يَا خَبِيرُ يَا مُنِيرُ يَا مُبِيرُ يَا مَنِيعُ يَا مُدِيلُ يَا مُحِيلُ يَا كَبِيرُ قَدِيرُ يَا بَصِيرُ يَا شَكُورُ يَا بَرُّ يَا طُهْرُ يَا طَاهِرُ يَا قَاهِرُ يَا ظَاهِرُ يَا بَاطِنُ يَا سَاتِرُ يَا مُحِيطُ يَا مُقْتَدِرُ يَا حَفِيظُ يَا مُتَجَبِّرُ يَا قَرِيبُ يَا وَدُودُ يَا حَمِيدُ يَا مَجِيدُ يَا مُبْدِئُ يَا مُعِيدُ يَا شَهِيدُ يَا مُحْسِنُ يَا مُجْمِلُ يَا مُنْعِمُ يَا مُفْضِلُ يَا قَابِضُ يَا بَاسِطُ يَا هَادِي يَا مُرْسِلُ يَا مُرْشِدُ يَا مُسَدِّدُ يَا مُعْطِي يَا مَانِعُ يَا دَافِعُ يَا رَافِعُ يَا بَاقِي يَا وَاقِي يَا خَلَّاقُ يَا وَهَّابُ يَا تَوَّابُ يَا فَتَّاحُ يَا نَفَّاحُ يَا مُرْتَاحُ يَا مَنْ بِيَدِهِ كُلُّ مِفْتَاحٍ يَا نَفَّاعُ يَا رَءُوفُ يَا عَطُوفُ يَا كَافِي يَا شَافِي يَا مُعَافِي يَا مُكَافِي يَا وَفِيُّ يَا مُهَيْمِنُ يَا عَزِيزُ يَا جَبَّارُ يَا مُتَكَبِّرُ يَا سَلَامُ يَا مُؤْمِنُ يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا نُورُ يَا مُدَبِّرُ يَا فَرْدُ يَا وَتْرُ يَا قُدُّوسُ يَا نَاصِرُ يَا مُونِسُ يَا بَاعِثُ يَا وَارِثُ يَا عَالِمُ يَا حَاكِمُ يَا بَادِي يَا مُتَعَالِي يَا مُصَوِّرُ يَا مُسَلِّمُ يَا مُتَحَبِّبُ يَا قَائِمُ يَا دَائِمُ يَا عَلِيمُ يَا حَكِيمُ يَا جَوَادُ يَا بَارِئُ يَا بَارُّ يَا سَارُّ يَا عَدْلُ يَا فَاصِلُ يَا دَيَّانُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ يَا سَمِيعُ يَا بَدِيعُ يَا خَفِيرُ يَا مُغَيِّرُ

( ترجمه) و کرمت را پیش کرمت و جودت را پیش جودت و رحمتت را پیش رحمتت و اهل طاعتت را پیش درگاهت و از تو خواهم خدایا به هرچه یکى از آنها بوسیله آن تو را خواسته از سؤال هاى شریفى که برنگشته و به آنچه تو را خوانده اند از دعاى پذیرفته شده اى که به نومیدى نکشیده اى خدا اى بخشاینده اى مهربان اى بردبار اى کریم اى بزرگ اى با جلالت اى بخشنده اى زیبا اى سرپرست اى وکیل اى نادیده گیر اى پناه ده اى آگاه اى روشنى ده اى نابود کن اى والامقام اى چرخاننده اى جابجا کننده اى بزرگ اى توانا اى بینا اى شکرپذیر اى نیکوکار اى پاک اى پاکیزه اى قاهر اى پیدا اى پنهان اى پرده پوش اى احاطه دار اى با اقتدار اى نگهبان اى داراى بزرگى اى نزدیک اى محبوب همه اى ستوده اى بزرگوار اى پدیدآرنده اى باز گرداننده اى گواه اى احسان بخش اى نیکوبخش اى نعمت بخش اى زیاده بخش اى گیرنده اى گشایش ده اى راهنما اى فرستنده اى رهنمون اى محکم کننده اى دهنده اى منع کننده اى جلوگیرنده اى بلند کننده اى باقى اى نگهدار اى آفریننده اى بخشش پیشه اى توبه پذیر اى گشاینده اى زیاده بخش اى رحمت بخش اى که بدست او است هر کلید اى سودرسان اى مهربان اى باعطوفت اى کفایت کننده اى درمان بخش اى بهبودى بخش اى پاداش دهنده اى باوفا اى نگهبان خلق اى با عزت اى جبار اى بزرگوار اى سلامت بخش اى ایمنى بخش اى یکتا اى بى نیاز اى نور اى مدبر کارها اى یگانه اى تنها اى پاکیزه اى یاور اى همدم اى برانگیزنده اى ارث برنده اى دانا اى حکم کننده اى آغاز کننده اى برتر اى صورت بخش اى سلامت بخش اى دوستى ورز اى قائم به کار خلق اى جاویدان اى دانا اى فرزانه اى بخشنده اى آفریننده اى نیکوکار اى شادى بخش اى دادگستر اى جداکننده اى جزاده اى نعمت بخش اى عطابخش اى شنوا اى پدیدآرنده اى پناه ده اى یاور

يَا نَاشِرُ يَا غَافِرُ يَا قَدِيمُ يَا مُسَهِّلُ يَا مُيَسِّرُ يَا مُمِيتُ يَا مُحْيِي يَا نَافِعُ يَا رَازِقُ يَا مُقَدِّرُ يَا مُسَبِّبُ يَا مُغِيثُ يَا مُغْنِي يَا مُقْنِي‏ يَا خَالِقُ يَا رَاصِدُ يَا وَاحِدُ يَا حَاضِرُ يَا جَابِرُ يَا حَافِظُ يَا شَدِيدُ يَا غِيَاثُ يَا عَائِدُ يَا قَابِضُ يَا مَنْ عَلَا فَاسْتَعْلَى فَكَانَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى يَا مَنْ قَرُبَ فَدَنَا وَ بَعُدَ فَنَأَى وَ عَلِمَ‏ السِّرَّ وَ أَخْفى‏ يَا مَنْ إِلَيْهِ التَّدْبِيرُ وَ لَهُ الْمَقَادِيرُ وَ يَا مَنِ الْعَسِيرُ عَلَيْهِ يَسِيرٌ يَا مَنْ هُوَ عَلَى مَا يَشَاءُ قَدِيرٌ يَا مُرْسِلَ الرِّيَاحِ يَا فَالِقَ الْإِصْبَاحِ يَا بَاعِثَ الْأَرْوَاحِ يَا ذَا الْجُودِ وَ السَّمَاحِ يَا رَادَّ مَا قَدْ فَاتَ يَا نَاشِرَ الْأَمْوَاتِ يَا جَامِعَ الشَّتَاتِ يَا رَازِقَ مَنْ يَشَاءُ وَ فَاعِلَ‏ مَا يَشَاءُ كَيْفَ يَشَاءُ وَ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الْإِكْرَامِ يَا حَيُّ يَا قَيُّومُ يَا حَيُّ حِينَ لَا حَيَّ يَا حَيُّ يَا مُحْيِي الْمَوْتَى يَا حَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَا إِلَهِي وَ سَيِّدِي صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ بَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ وَ بَارَكْتَ وَ رَحِمْتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَ آلِ إِبْرَاهِيمَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ وَ ارْحَمْ ذُلِّي وَ فَاقَتِي وَ فَقْرِي وَ انْفِرَادِي وَ وَحْدَتِي وَ خُضُوعِي بَيْنَ يَدَيْكَ وَ اعْتِمَادِي عَلَيْكَ وَ تَضَرُّعِي إِلَيْكَ أَدْعُوكَ دُعَاءَ الْخَاضِعِ الذَّلِيلِ الْخَاشِعِ الْخَائِفِ الْمُشْفِقِ الْبَائِسِ الْمُهِينِ الْحَقِيرِ الْجَائِعَ

( ترجمه) اى نشر دهنده اى آمرزنده اى قدیم اى آسان کننده اى هموارکننده اى میراننده اى زنده کننده اى سودده اى روزى ده اى با اقتدار اى سبب ساز اى فریادرس اى بى نیازکننده اى دارایى دهنده اى آفریننده اى نگهبان اى یگانه اى حاضر اى جبران کننده اى نگهدار اى استوار اى فریادرس اى ثروت ده اى گیرنده اى که والایى و برترى و به دیدگاه اعلایى اى که نزدیکى و بسیار هم نزدیک و دور است و بسیار هم دور داناى سر و نهان اى که تدبیر امور با او است و اندازه ها از او است و اى که دشوار براى او سهل و آسان است اى که بر هرچه بخواهد توانا است اى فرستنده بادها اى شکافنده سپیده صبح اى برانگیزاننده ارواح اى صاحب جود و سخاوت اى برگرداننده آنچه از دست رفته اى زنده کننده مردگان اى گردآورنده پراکنده ها اى روزى ده بى حساب بهر که خواهى و اى انجام دهنده هرچه بخواهى بهرطور که خواهى و اى صاحب جلالت و بزرگوارى اى زنده اى پاینده اى زنده در آن هنگام که زنده اى نبود اى اى زنده کن مردگان اى زنده که معبودى جز تو نیست پدیدآرنده آسمانها و زمین اى معبود من و آقاى من درود فرست بر محمد و آل محمد و رحمت فرست بر محمد و آل محمد وبرکت ده بر محمد و آل محمد چنانچه درود فرستادى و برکت دادى و رحمت فرستادى بر ابراهیم و آل ابراهیم که براستى تویى ستوده و بزرگوار و رحم کن به خوارى من و پیچارگیم و نداریم و تک و تنهاییم و فروتنیم در برابرت و اعتمادى که بر تو دارم و زاریم به درگاهت تو را خوانم خواندن شخص فروتن خوار خاشع ترسان هراسان پریشان بى مقدار کوچک گرسنه

الْفَقِيرِ الْعَائِذِ الْمُسْتَجِيرِ الْمُقِرِّ بِذَنْبِهِ الْمُسْتَغْفَرِ مِنْهُ الْمُسْتَكِينِ لِرَبِّهِ دُعَاءَ مَنْ أَسْلَمَتْهُ نَفْسُهُ‏ وَ رَفَضَتْهُ أَحِبَّتُهُ وَ عَظُمَتْ فَجِيعَتُهُ دُعَاءَ حَرِقٍ حَزِينٍ ضَعِيفٍ مَهِينٍ بِائِسٍ مُسْتَكِينٍ‏ بِكَ مُسْتَجِيرٍ اللَّهُمَّ وَ أَسْأَلُكَ بِأَنَّكَ مَلِيكٌ وَ أَنَّكَ مَا تَشَاءُ مِنْ أَمْرٍ يَكُونُ وَ أَنَّكَ عَلَى مَا تَشَاءُ قَدِيرٌ وَ أَسْأَلُكَ بِحُرْمَةِ هَذَا الشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْبَيْتِ الْحَرَامِ وَ الْبَلَدِ الْحَرَامِ وَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ وَ الْمَشَاعِرِ الْعِظَامِ‏ وَ بِحَقِّ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَ آلِهِ السَّلَامُ يَا مَنْ وَهَبَ لآِدَمَ شِيثاً وَ لِإِبْرَاهِيمَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَا مَنْ رَدَّ يُوسُفَ عَلَى يَعْقُوبَ وَ يَا مَنْ كَشَفَ بَعْدَ الْبَلَاءِ ضُرَّ أَيُّوبَ يَا رَادَّ مُوسَى عَلَى أُمِّهِ وَ زَائِدَ الْخَضِرِ فِي عِلْمِهِ وَ يَا مَنْ وَهَبَ لِدَاوُدَ سُلَيْمَانَ وَ لِزَكَرِيَّا يَحْيَى وَ لِمَرْيَمَ عِيسَى يَا حَافِظَ بِنْتِ شُعَيْبٍ وَ يَا كَافِلَ وَلَدِ أُمِّ مُوسَى أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَغْفِرَ لِي ذُنُوبِي كُلَّهَا وَ تُجِيرَنِي مِنْ عَذَابِكَ وَ تُوجِبَ لِي رِضْوَانَكَ وَ أَمَانَكَ وَ إِحْسَانَكَ وَ غُفْرَانَكَ وَ جِنَانَكَ وَ أَسْأَلُكَ أَنْ تَفُكُّ عَنِّي كُلَّ حَلْقَةٍ بَيْنِي وَ بَيْنَ مَنْ يُؤْذِينِي وَ تُفَتِّحَ لِي كُلَّ بَابٍ وَ تُلَيِّنَ لِي كُلَّ صَعْبٍ وَ تُسَهِّلَ لِي كُلِّ عَسِيرٍ وَ تُخْرِسَ عَنِّي كُلَّ نَاطِقٍ بِشَرٍّ وَ تَكُفَّ عَنِّي كُلَّ بَاغٍ وَ تَكْبِتَ عَنِّي كُلَّ عَدُوٍّ لِي وَ حَاسِدٍ وَ تَمْنَعَ مِنِّي كُلَّ ظَالِمٍ وَ تَكْفِيَنِي كُلَّ عَائِقٍ يَحُولُ بَيْنِي وَ بَيْنَ حَاجَتِي‏ وَ يُحَاوِلُ أَنْ يُفَرِّقَ بَيْنِي وَ بَيْنَ طَاعَتِكَ وَ يُثَبِّطَنِي عَنْ عِبَادَتِكَ يَا مَنْ أَلْجَمَ الْجِنَّ الْمُتَمَرِّدِينَ وَ قَهَرَ عُتَاةَ الشَّيَاطِينِ وَ أَذَلَّ رِقَابَ الْمُتَجَبِّرِينَ وَ رَدَّ كَيْدَ الْمُتَسَلِّطِينَ عَنِ الْمُسْتَضْعَفِينَ أَسْأَلُكَ بِقُدْرَتِكَ عَلَى مَا تَشَاءُ وَ تَسْهِيلِكَ لِمَا تَشَاءُ كَيْفَ تَشَاءُ أَنْ تَجْعَلَ قَضَاءَ حَاجَتِي فِيمَا تَشَاءُ

پس از نجوا نمودن این دعا، فرد به سجده رود ودو طرف صورت خود را بر روی زمین و خاک بگذارد و بگوید: اللَّهُمَّ لَكَ سَجَدْتُ وَ بِكَ آمَنْتُ فَارْحَمْ ذُلِّي وَ فَاقَتِي وَ اجْتِهَادِي وَ تَضَرُّعِي وَ مَسْكَنَتِي وَ فَقْرِي إِلَيْكَ يَا رَبِّ شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۰۷، سیدبن طاوس، الإقبال الأعمال، ج‏۲ ص ۶۶۰، شیخ کفعمی المصباح ص ۵۳۱، شیخ کفعمی، البلد الأمين و الدرع الحصين،ص ۱۸۰

توصیه شده است که در سجده اشک ریخته شود ولو به اندازه سر سوزنی که این علامت استجابت دعا می‌باشد. ان شاءالله.وَ اجْتَهِدْ أَنْ تَسِحَ عَيْنَاكَ وَ لَوْ بِقَدْرِ رَأْسِ الذُّبَابَةِ دُمُوعاً فَإِنَّ ذَلِكَ عَلَامَةُ الْإِجَابَةِ

اعمال شب بیست و هفتم رجب

شب مبعث و از لیالى متبرّکه است و در آن چند عمل است:

۱) شیخ در مصباح فرموده روایت شده از حضرت ابو جعفر امام جواد علیه‌السلامکه فرمود همانا در رجب شبى است که بهتر است از آنچه که میتابد برآن آفتاب و آن شبب یست و هفتم رجب است که در صبح آن پیغمبرخداصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ به رسالت مبعوث گردید و بدرستى که از براى عامل در آن شب از شیعه ما اجر عمل شصت سال است

بخدمت آن حضرت عرض شد که عمل در آن شب چیست فرمود چون بجا آوردى نماز عشا را و به رختخواب رفتى پس بیدار می‌شوى هر ساعتى که خواستى از شب تا پیش از نیمه آن و بجا مى آورى دوازده رکعت نماز می‌خوانى در هر رکعتى حمد و سوره‌اى از سوره‌هاى کوچک مفصّل ومفصّل ازسوره محمّد است تا آخرقرآن پس چون سلام دادى درهر دو رکعتى وفارغ شدى ازنمازها مى نشینى بعدازسلام و می‌خوانى حمد را هفت مرتبه و مُعَوَّذَتَیْن را هفت مرتبه وقُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ و قُلْ یا اَیُّها الْکافِرُونَ هرکدام را هفت مرتبه و اِنّا اَنْزَلْناهُ و آیة الکرسى هر کدام را هفت مرتبه و بخوان در عقب همه این دعا را: الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ الَّذِي‏ لَمْ‏ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ‏ يَكُنْ‏ لَهُ‏ شَرِيكٌ‏ فِي‏ الْمُلْكِ‏ وَ لَمْ‏ يَكُنْ‏ لَهُ‏ وَلِيٌ‏ مِنَ‏ الذُّلِ‏ وَ كَبِّرْهُ‏ تَكْبِيراً اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ عِزِّكَ عَلَى أَرْكَانِ عَرْشِكَ‏ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ وَ ذِكْرِكَ الْأَعْلَى الْأَعْلَى الْأَعْلَى وَ بِكَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَفْعَلَ بِي مَا أَنْتَ أَهْلُه

که خواستى و مستحبّ است غسل در این شب و گذشت در شب نیمه نمازیکه دراین شب نیز خوانده می‌شود  شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۱۴،

۲) زیارت حضرت امیرالمؤ منینعلیه‌السلام که افضل اعمال این شب است و از براى آنحضرت در این شب سه زیارت است که در باب زیارات به آن اشاره خواهد شد انشاءالله

و بدان که ابو عبدالله محمد بن بطوطه که یکى از علماء اهل سنت است و در ششصد سال پیش از این زمان بوده در سفرنامه خود که معروفست برحله ابن بطوطه در بیان وُرود خود از مکه معظمه به نجف اشرف ذکر کرده روضه و قبر مبارک مولایمان امیرالمؤ منین علیه‌السلام را و گفته اهل این شهر تمامى رافضى هستند و از براى این روضه مبارکه کراماتى ظاهر شده

از جمله آنکه در شب بیست و هفتم ماه رجب که نام آن شب نزد اهل آنجا لَیْلَةُ الْمَحْیا است می‌آورند از عراقین وخراسان و بلادِ فارس و رُوم هر شَل و مفلوج و زمین گیرى که هست و جمع می‌شود ازآنها قریب سى چهل نفر در آنجا پس بعد از عشا می‌آورند این مبتلایان را نزد ضریح مقدّس و مردم جمع می‌شوند و منتظرند خوب شدن و برخاستن آنها را و این جماعت مردم بعضى نماز می‌خوانند و بعضى ذکر می‌گویند و بعضى قرآن تلاوت می‌کنند و بعضى تماشاى ه روضه می‌کنند تا آنکه بگذرد نصف یا دو ثلث از شب آن وقت جمیع این مبتلایان و زمین گیران که حرکت نمی‌توانستند بکنند برمی‌خیزند در حالیکه صحیح و تندرست می‌باشندوعلّتى در آنها نیست و می‌گویند لا اِلهَ اِلا اللّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّهِ عَلَىُّ وَلی ُّ اللّهِ و این امریست مشهور و مُسْتَفیض و من خودم آنشب را در آنجا درک نکردم لکن از مردمان ثقه که اعتماد بر قول آنها بود شنیدم و هم دیدم در مدرسه اى که مهمانخانه آن حضرت است سه نفر زمینگیر که قادر بر حرکت نبودند یکى از اهل روم و دیگرى از اهل اصفهان و سیّمى از اهل خراسان بود از آنها پرسیدم چگونه شما خوب نشده‌اید و اینجا مانده‌اید گفتند ما به شب بیست و هفتم نرسیده‌ایم و همین جا مانده ایم تا شب بیست و هفتم آینده که شفا بگیریم و از براى این شب مردم زیاد از شهرهاجمع می‌شوند و بازار بزرگى اقامه می‌شود تا مدّت ده روز فقیر گوید: مبادا استِبْعاد کنى این مطلب را همانا معجزات و کراماتى که از این مشاهد مشرّفه بروز کرده وبه تواتر رسیده زیاده از آن است که احصا شود

و در ماه شوّال گذشته سنه هزار و سیصد وچهل و سه در حرم مطهّر حضرت ثامن الا ئِمّة الهُداة و ضامِنُ الاَمَّةِ العُصاةِمَوْلانا اَبُو الْحَسَنِ عَلِىُّ بْنُمُوسى الرِّضا صَلَواتُ اللّهِ عَلَیْهِ سه نفر زن که هر کدام به سبب مرض فلج و نَحْو آن زمین گیر شده بودند و اطبّاء و دکترها از معالجه آنها عاجز شده بودند شفا یافتند و این معجزات از آن قبر مطهّر بر همه واضح و آشکارا گردید مانند نمودار شدن خورشید در سماء صاحیّه مثل باز شدن دَرِدروازه نجف اشرف برروى عربهاى بادیه وبحدِّى این مطلب واضح بودکه نقل شد دکترهایى که مطلّع بر مرضهاى آن زنها بودند تصدیق نمودند با آنکه در این باب خیلى دقیق بودند بلکه بعضى از آنها تصدیق خود را بر شفاء آنها نوشتند و اگر ملاحظه اختصار و عدم مناسبت محل نبود قصّه آنها را نقل مى نمودم وَ لَقَدْ اَجادَ شَیْخُنا الحُرُّ العامِلى فى اُرْجُوزَتِهِ:

سوم کفعمى در بلد الا مین فرموده که شیخ کف در شب مبعث این دعا را بخوانند: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِالتَّجَلِّي الْأَعْظَمِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ وَ الْمُرْسَلِ الْمُكَرَّمِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا مَا أَنْتَ بِهِ مِنَّا أَعْلَمُ يَا مَنْ يَعْلَمُ وَ لَا نَعْلَمُ اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي لَيْلَتِنَا هَذِهِ الَّتِي بِشَرَفِ الرِّسَالَةِ فَضَّلْتَهَا وَ بِكَرَامَتِكَ أَجْلَلْتَهَا وَ بِالْمَحِلِّ الشَّرِيفِ أَحْلَلْتَهَا اللَّهُمَّ فَإِنَّا نَسْأَلُكَ بِالْمَبْعَثِ الشَّرِيفِ وَ السَّيِّدِ اللَّطِيفِ وَ الْعُنْصُرِ الْعَفِيفِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْ تَجْعَلَ أَعْمَالَنَا فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ وَ فِي سَائِرِ اللَّيَالِي مَقْبُولَةً وَ ذُنُوبَنَا مَغْفُورَةً وَ حَسَنَاتِنَا مَشْكُورَةً وَ سَيِّئَاتِنَا مَسْتُورَةً وَ قُلُوبَنَا بِحُسْنِ الْقَوْلِ مَسْرُورَةً وَ أَرْزَاقَنَا مِنْ لَدُنْكَ بِالْيُسْرِ مَدْرُورَةً اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَرَى وَ لَا تُرَى وَ أَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلَى وَ إِنَّ إِلَيْكَ الرُّجْعَى وَ الْمُنْتَهَى وَ إِنَّ لَكَ الْمَمَاتَ وَ الْمَحْيَا وَ إِنَّ لَكَ الْآخِرَةَ وَ الْأُولَى اللَّهُمَّ إِنَّا نَعُوذُ بِكَ‏ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى‏ وَ أَنْ نَأْتِيَ مَا عَنْهُ تَنْهَى اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُكَ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ وَ نَسْتَعِيذُ بِكَ مِنَ النَّارِ فَأَعِذْنَا مِنْهَا بِقُدْرَتِكَ وَ نَسْأَلُكَ مِنَ الْحُورِ الْعِينِ فَارْزُقْنَا بِعِزَّتِكَ وَ اجْعَلْ أَوْسَعَ أَرْزَاقِنَا عِنْدَ كِبَرِ سِنِّنَا وَ أَحْسَنَ أَعْمَالِنَا عِنْدَ اقْتِرَابِ آجَالِنَا وَ أَطِلْ فِي طَاعَتِكَ وَ مَا يُقَرِّبُ إِلَيْكَ وَ يُحْظِي عِنْدَكَ وَ يُزْلِفُ لَدَيْكَ أَعْمَارَنَا وَ أَحْسِنْ فِي جَمِيعِ أَحْوَالِنَا وَ أُمُورِنَا مَعْرِفَتَنَا وَ لَا تَكِلْنَا إِلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فَيَمُنَّ عَلَيْنَا وَ تَفَضَّلْ عَلَيْنَا بِجَمِيعِ حَوَائِجِنَا لِلدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ ابْدَأْ بِآبَائِنَا وَ أَبْنَائِنَا وَ جَمِيعِ إِخْوَانِنَا الْمُؤْمِنِينَ فِي جَمِيعِ مَا سَأَلْنَاكَ لِأَنْفُسِنَا يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ وَ مُلْكِكَ الْقَدِيمِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَغْفِرَ لَنَا الذَّنْبَ الْعَظِيمَ إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الْعَظِيمَ إِلَّا الْعَظِيمُ اللَّهُمَّ وَ هَذَا رَجَبٌ الْمُكَرَّمُ الَّذِي أَكْرَمْتَنَا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَكْرَمْتَنَا بِهِ مِنْ بَيْنِ الْأُمَمِ فَلَكَ الْحَمْدُ يَا ذَا الْجُودِ وَ الْكَرَمِ وَ أَسْأَلُكَ بِهِ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ الَّذِي خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِي ظِلِّكَ فَلَا يَخْرُجُ مِنْكَ إِلَى غَيْرِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ وَ أَنْ تَجْعَلَنَا مِنَ الْعَامِلِينَ فِيهِ بِطَاعَتِكَ وَ الْآمِلِينَ فِيهِ لِشَفَاعَتِكَ اللَّهُمَّ اهْدِنَا إِلَى سَوَاءِ السَّبِيلِ وَ اجْعَلْ مَقِيلَنَا عِنْدَكَ خَيْرَ مَقِيلٍ فِي ظِلٍّ ظَلِيلٍ وَ مُلْكٍ جَزِيلٍ فَإِنَّكَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ‏ اللَّهُمَّ اقْلِبْنَا مُفْلِحِينَ مُنْجِحِينَ غَيْرَ مَغْضُوبٍ عَلَيْنَا وَ لَا الضَّالِّينَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِعَزَائِمِ مَغْفِرَتِكَ وَ بِوَاجِبِ رَحْمَتِكَ السَّلَامَةَ مِنْ كُلِّ إِثْمٍ وَ الْغَنِيمَةَ مِنْ كُلِّ بِرٍّ وَ الْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ وَ النَّجَاةَ مِنَ النَّارِ اللَّهُمَّ دَعَاكَ الدَّاعُونَ وَ دَعَوْتُكَ وَ سَأَلَكَ السَّائِلُونَ وَ سَأَلْتُكَ وَ طَلَبَ إِلَيْكَ الطَّالِبُونَ وَ طَلَبْتُ إِلَيْكَ اللَّهُمَّ أَنْتَ الثِّقَةُ وَ الرَّجَاءُ وَ إِلَيْكَ مُنْتَهَى الرَّغْبَةِ وَ الدُّعَاءِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْعَلِ الْيَقِينَ فِي قَلْبِي وَ النُّورَ فِي بَصَرِي وَ النَّصِيحَةَ فِي صَدْرِي وَ ذِكْرَكَ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ عَلَى لِسَانِي وَ رِزْقاً وَاسِعاً غَيْرَ مَمْنُونٍ وَ لَا مَحْظُورٍ فَارْزُقْنِي وَ بَارِكْ لِي فِيمَا رَزَقْتَنِي وَ اجْعَلْ غِنَايَ فِي نَفْسِي وَ رَغْبَتِي فِيمَا عِنْدَكَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.

پس به سجده برو و بگو: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِمَعْرِفَتِهِ وَ خَصَّنَا بِوَلَايَتِهِ وَ وَفَّقَنَا لِطَاعَتِهِ شُكْراً شُكْراً صد مرتبه

پس سر از سجود بردار و بگو: اللَّهُمَّ إِنِّي قَصَدْتُكَ بِحَاجَتِي وَ اعْتَمَدْتُ عَلَيْكَ بِمَسْأَلَتِي وَ تَوَجَّهْتُ إِلَيْكَ بِأَئِمَّتِي وَ سَادَتِي اللَّهُمَّ انْفَعْنَا بِحُبِّهِمْ وَ أَوْرِدْنَا مَوْرِدَهُمْ وَ ارْزُقْنَا مُرَافَقَتَهُمْ وَ أَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فِي‏ زُمْرَتِهِمْ‏ بِرَحْمَتِكَ‏ يَا أَرْحَمَ‏ الرَّاحِمِينَ‏. شیخ طوسی، مصباح کفعمی ص ۵۳۷، شیخ کفعمی، البلد الأمين و الدرع الحصين،ص ۱۸۴

اعمال روز بیست و هفتم

از جمله اعیاد عظیمه است و روزى است که حضرت رسولصَلَّیَ‌الله‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ در آن روز به رسالت مبعوث گردید و جبرئیل به پیغمبرى بر آن حضرت نازل شد و از براىآن چند عمل است:

۱) غسل

۲) روزه و آن یکى از چهار روزى است که در تمام سال امتیاز دارد براى روزه گرفتن و برابر است با روزه هفتاد سال .

۳) بسیار صلوات فرستادن .

۴) زیارت حضرت رسول و امیرالمؤ منین علیهما وآلهما السَّلامُ .

۵) شیخ در مصباح فرموده از رَیّان بن الصّلت مروى است که حضرت امام جوادعلیه‌السلام در زمانیکه در بغداد بود روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم را روزه گرفت و کل یاران آنحضرت روزه گرفتند و ما را امر فرمود که بجا آوریم دوازده رکعت نماز که خوانده شود در هر رکعت حمد و سوره و بعد از فراغ از نمازها خوانده شود هر یک از حمد و توحید و مُعَوَّذَتین چهار مرتبه و

لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ

چهار مرتبه اللّهُ اللّهُ رَبِّى لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئا چهار مرتبه لااُشْرِکُ بِرَبِّى اَحَدا چهار مرتبه شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۱۴،شیخ کفعمی، البلد الأمين و الدرع الحصين،ص ۱۷۱

۶) و نیز شیخ روایت کرده از جناب ابوالقاسم حسین بن رُوح رَحَمة اللّهُ که فرموده بجا می‌آورى در این روز دوازده رکعت نماز می‌خوانى در هر رکعت حمد و سوره‌اى که آسان باشد و تشهّد می‌خوانى و سلام می‌دهى و مى نشینى و می‌گوئى بین هر دو رکعتى:

الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ الَّذِي‏ لَمْ‏ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ‏ يَكُنْ‏ لَهُ‏ شَرِيكٌ‏ فِي‏ الْمُلْكِ‏ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً يَا عُدَّتِي فِي مُدَّتِي يَا صَاحِبِي فِي شِدَّتِي يَا وَلِيِّي فِي نِعْمَتِي يَا غِيَاثِي فِي رَغْبَتِي يَا نَجَاحِي‏ فِي حَاجَتِي يَا حَافِظِي فِي غَيْبَتِي يَا كَافِيَ‏ فِي وَحْدَتِي يَا أُنْسِي فِي وَحْشَتِي أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِي فَلَكَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُقِيلُ عَثْرَتِي فَلَكَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِي فَلَكَ الْحَمْدُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْتُرْ عَوْرَتِي وَ آمِنْ رَوْعَتِي وَ أَقِلْنِي عَثْرَتِي وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي‏ فِي أَصْحابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كانُوا يُوعَدُون‏

پس چون فارغ شدى از نماز و دعا می‌خوانى هر یک از حمد و اخلاص و مُعَوَّذَتَیْن و قُلْ یا اَیُّهَا الْکافِرُونَ و اِنااَنْزَلناهُ و آیة الکرسى را هفت مرتبه و بعد می‌گوئى لا اِلهَ اِلا اللّهُ واللّهُ اَکْبَرُ وَسُبْحانَ اللّهِ وَلا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاّ بِاللّهِ هفت مرتبه وبعد می‌گوئى هفت مرتبه اللّهُ اللّهُ رَبَّى لا اُشْرِکُ بِهِ شَیْئا و می‌خوانى هردعا که خواهى .شیخ طوسی، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏ ۲ ص: ۸۱۶، سیدبن طاوس، الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏۳ ص ۲۷۳،

۷) در اقبال و در بعض نسخ مصباح است که مستحبّ است در این روز این دعا رابخوانند: يَا مَنْ‏ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَ التَّجَاوُزِ وَ ضَمِنَ‏ نَفْسَهُ‏ الْعَفْوَ وَ التَّجَاوُزَ يَا مَنْ عَفَا وَ تَجَاوَزَ اعْفُ عَنِّي وَ تَجَاوَزْ يَا كَرِيمُ اللَّهُمَّ وَ قَدْ أَكْدَى الطَّلَبُ وَ أَعْيَتِ الْحِيلَةُ وَ الْمَذْهَبُ وَ دَرَسَتِ الْآمَالُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ إِلَّا مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَجِدُ سُبُلَ الْمَطَالِبِ إِلَيْكَ مُشْرَعَةً وَ مَنَاهِلَ الرَّجَاءِ لَدَيْكَ مُتْرَعَةً وَ أَبْوَابَ الدُّعَاءِ لِمَنْ دَعَاكَ مُفَتَّحَةً وَ الِاسْتِعَانَةَ لِمَنِ اسْتَعَانَ بِكَ مُبَاحَةً وَ أَعْلَمُ أَنَّكَ لِدَاعِيكَ بِمَوضِعِ إِجَابَةٍ وَ لِلصَّارِخِ إِلَيْكَ بِمَرْصَدِ إِغَاثَةٍ وَ أَنَّ فِي اللَّهْفِ إِلَى جُودِكَ وَ الضَّمَانِ بِعِدَتِكَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْبَاخِلِينَ وَ مَنْدُوحَةً عَمَّا فِي أَيْدِي الْمُسْتَأْثِرِينَ وَ أَنَّكَ لَا تَحْجُبُ عَنْ خَلْقِكَ إِلَّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ [تحتجب‏] الْأَعْمَالُ [الآمال‏] دُونَكَ وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زَادِ الرَّاحِلِ إِلَيْكَ عَزْمُ إِرَادَةٍ يَخْتَارُكَ بِهَا وَ قَدْ نَاجَاكَ بِعَزْمِ الْإِرَادَةِ قَلْبِي وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ دَعْوَةٍ دَعَاكَ بِهَا رَاجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ أَوْ صَارِخٌ إِلَيْكَ أَغَثْتَ صريخته [صَرْخَتَهُ‏] أَوْ مَلْهُوفٌ مَكْرُوبٌ فَرَّجْتَ كَرْبَهُ أَوْ مُذْنِبٌ خَاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ أَوْ مُعَافًى أَتْمَمْتَ نِعْمَتَكَ عَلَيْهِ أَوْ فَقِيرٌ أَهْدَيْتَ غِنَاكَ إِلَيْهِ وَ لِتِلْكَ الدَّعْوَةِ عَلَيْكَ حَقٌّ وَ عِنْدَكَ مَنْزِلَةٌ إِلَّا صَلَّيْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ قَضَيْتَ حَوَائِجِي حَوَائِجَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ هَذَا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ [الْمُكَرَّمُ‏] الَّذِي أَكْرَمْتَنَا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَكْرَمْتَنَا بِهِ مِنْ بَيْنِ الْأُمَمِ يَا ذَا الْجُودِ وَ الْكَرَمِ فَنَسْأَلُكَ بِهِ وَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَجَلِّ الْأَكْرَمِ الَّذِي خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِي ظِلِّكَ فَلَا يَخْرُجُ مِنْكَ إِلَى غَيْرِكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ الطَّاهِرِينَ وَ تَجْعَلَنَا مِنَ الْعَامِلِينَ فِيهِ بِطَاعَتِكَ وَ الْآمِلِينَ فِيهِ بِشَفَاعَتِكَ اللَّهُمَّ وَ اهْدِنَا إِلَى سَوَاءِ السَّبِيلِ وَ اجْعَلْ مَقِيلَنَا عِنْدَكَ خَيْرَ مَقِيلٍ فِي ظِلٍّ ظَلِيلٍ فَإِنَّكَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَكِيلُ‏ وَ السَّلَامُ عَلَى عِبَادِهِ الْمُصْطَفَيْنَ وَ صَلَاتُهُ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ اللَّهُمَّ بَارِكْ لَنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا الَّذِي فَضَّلْتَهُ وَ بِكَرَامَتِكَ جَلَّلْتَهُ وَ بِالْمَنْزِلِ الْعَظِيمِ الْأَعْلَى أَنْزَلْتَهُ صَلِّ عَلَى مَنْ فِيهِ إِلَى عِبَادِكَ أَرْسَلْتَهُ وَ بِالْمَحِلِّ الْكَرِيمِ أَحْلَلْتَهُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ صَلَاةً دَائِمَةً تَكُونُ لَكَ شُكْراً وَ لَنَا ذُخْراً وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا يُسْراً وَ اخْتِمْ لَنَا بِالسَّعَادَةِ إِلَى مُنْتَهَى آجَالِنَا وَ قَدْ قَبِلْتَ الْيَسِيرَ مِنْ أَعْمَالِنَا وَ بَلِّغْنَا [بلغتنا] بِرَحْمَتِكَ أَفْضَلَ آمَالِنَا إِنَّكَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ. سیدبن طاوس، الإقبال الأعمال، ج‏۲ ص ۶۷۸، علامه مجلسی، زادالمعاد ص ۳۹

۸) سید بن طاوس در اقبال الأعمال فرموده در این روز بخوانید: اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِالتَّجَلِّي الْأَعْظَمِ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ ((الدّعاء)) متن کامل این دعا به روایت کفعمى در اعمال شب این روز ذکر شد

اعمال روز آخر رجب

غسل در این روز وارده شده است و روزه‌اش سبب آمرزش گناهان گذشته و آینده خواهد شد و نماز سلمان در این روز وارد است به نحوی است که در اعمال روز اوّل این ماه ذکر شد