روایت تاریخی

همان گونه که گذشت، عصر عاشورا سر مطهّر امام علیه‌السلام را به خَوْلِيُّ بْنِ يَزِيد[1]دادند تا به كوفه براي ابن‌زياد ببرد و ديگر شهدا را هم سر از بدنشان جدا كردند و به همراه شِمْربْنِ ذِي الْجَوْشَن، عَمْرُوبْنِ حَجَّاج و قَيْس بْنِ أَشْعَث به كوفه فرستادند.[2] البته در بعضی از مقاتل آمده كه بدن حُرِّ بْنِ يَزِيدَ رِّيَاحِي را اقوامش، همان عصر عاشورا در همان جایی‌که شهید شده بود و یا جـایی‌که امروز دفـن است، بردند و دفن کردند و سـر از بدنش جدا نشد.[3] به همین دلیل هم اکنون مرقد مطهّر ایشان در خارج از شهر کربلاست. سر حضرت علی اصغر نیز همان گونه که به طور مستند بازگو شد، از تن جدا نشد.

خَوْلِيَّ بْنِ يَزِيد[4] به سرعت به سمت كوفه حركت كرد؛ امّا از آنجايي كه شهادت امام در نزديكي‌‌هاي غروب روز عاشورا بود؛ خَوْلِي نيمه‌ شب به كوفه رسيد و درِ دارالحكومه را بسته بودند،  ناچار سر مطهّر امام علیه‌السلام را به منزل خودش برد تا صبح زود ببرد و به ابن‌زياد ملعون تحويل بدهد. سر را در زير طشتي گذاشت و به داخل خانه رفت. زنش گفت: چه خبر؟ گفت چيزي برايت به ارمغان آورده‌ام كه تا دنيا دنياست بي‌نياز  باشي. زنش گفت مگر چه آورده‌اي و اين نامرد جواب داد كه اینک سر حسين علیه‌السلام در خانه توست. زن كه شعور و معرفتش با شوهرش فرق داشت به او گفت: واي بر تو! مردم براي زن‌هايشان سيم و زر مي‌‌آورند؛ تو سر پسر دختر پيغمبرت را آورده‌اي؟ به خدا قسم كه ديگر با تو در يك خانه نمي‌مانم و از جايش بلند شد و بيرون رفت. از زبان اين زن نوشته‌اند: به خدا قسم! وقتي به حياط خانه آمدم، ديدم از تشتي كه سرِ حضرت در زير آن بود، نوري به آسمان می‌رفت و مرغان سفيدي دور تا دور آن در حال پرواز بودند و اين وضع تا صبح ادامه داشت و صبح خَوْلِي سر مطهّر را به قصر برد و  به ابن زياد تحويل داد.[5]

موضوع گذاشتن سر در تنور و ... در مآخذ ما نیامده و جزء تحریفاتی است که اوّلین بار در مقتل منسوب به ابو مِخْنَف و روضة الشهداء(۴۵۰) آمده است زیرا در کتاب تاریخ طبری که این گزارش را به نقل از ابی مخنف نقل کرده است هیچ اشاره ای به تنور نشده بلکه نوشته شده سر را در زیر قدح بزرگی قرار داد.