کاربری جاری : مهمان خوش آمدید
 
خانه :: مقتل


فرستادن سرمطهّر سیّدالشهداء علیه السلام به کوفه

درباره : روایت های روز عاشورا و شام غریبان
منبع : پژوهشی نو در بازشناسی مقتل سیدالشهدا ص ۲۸۱

همان گونه که گذشت، عصر عاشورا سر مطهّر امام علیه‌السلام را به خَوْلِيُّ بْنِ يَزِيد[1]دادند تا به كوفه براي ابن‌زياد ببرد و ديگر شهدا را هم سر از بدنشان جدا كردند و به همراه شِمْربْنِ ذِي الْجَوْشَن، عَمْرُوبْنِ حَجَّاج و قَيْس بْنِ أَشْعَث به كوفه فرستادند.[2] البته در بعضی از مقاتل آمده كه بدن حُرِّ بْنِ يَزِيدَ رِّيَاحِي را اقوامش، همان عصر عاشورا در همان جایی‌که شهید شده بود و یا جـایی‌که امروز دفـن است، بردند و دفن کردند و سـر از بدنش جدا نشد.[3] به همین دلیل هم اکنون مرقد مطهّر ایشان در خارج از شهر کربلاست. سر حضرت علی اصغر نیز همان گونه که به طور مستند بازگو شد، از تن جدا نشد.


خَوْلِيَّ بْنِ يَزِيد[4] به سرعت به سمت كوفه حركت كرد؛ امّا از آنجايي كه شهادت امام در نزديكي‌‌هاي غروب روز عاشورا بود؛ خَوْلِي نيمه‌ شب به كوفه رسيد و درِ دارالحكومه را بسته بودند،  ناچار سر مطهّر امام علیه‌السلام را به منزل خودش برد تا صبح زود ببرد و به ابن‌زياد ملعون تحويل بدهد. سر را در زير طشتي گذاشت و به داخل خانه رفت. زنش گفت: چه خبر؟ گفت چيزي برايت به ارمغان آورده‌ام كه تا دنيا دنياست بي‌نياز  باشي. زنش گفت مگر چه آورده‌اي و اين نامرد جواب داد كه اینک سر حسين علیه‌السلام در خانه توست. زن كه شعور و معرفتش با شوهرش فرق داشت به او گفت: واي بر تو! مردم براي زن‌هايشان سيم و زر مي‌‌آورند؛ تو سر پسر دختر پيغمبرت را آورده‌اي؟ به خدا قسم كه ديگر با تو در يك خانه نمي‌مانم و از جايش بلند شد و بيرون رفت. از زبان اين زن نوشته‌اند: به خدا قسم! وقتي به حياط خانه آمدم، ديدم از تشتي كه سرِ حضرت در زير آن بود، نوري به آسمان می‌رفت و مرغان سفيدي دور تا دور آن در حال پرواز بودند و اين وضع تا صبح ادامه داشت و صبح خَوْلِي سر مطهّر را به قصر برد و  به ابن زياد تحويل داد.[5]

موضوع گذاشتن سر در تنور و ... در مآخذ ما نیامده و جزء تحریفاتی است که اوّلین بار در مقتل منسوب به ابو مِخْنَف و روضة الشهداء(۴۵۰) آمده است زیرا در کتاب تاریخ طبری که این گزارش را به نقل از ابی مخنف نقل کرده است هیچ اشاره ای به تنور نشده بلکه نوشته شده سر را در زیر قدح بزرگی قرار داد.

 


[1]. در روضة الواعظین (۳۱۲) فُصُولُ المُهِمَّۀ(۲/۸۲۸) سنان بن انس و در کتب  الفتـوح (۵/۱۲۰) کَشف الـغُمَّة( ۲/۲۳۲) مَطالِبُ السَّئووُل (۲۶۶) بشیربن مالـک ذکر شده است و در اعلام الوری نیز هیچ نامی ذکر نشده است.

[2]. تاریخ الامم والملوک ۵/۴۵۵؛ الفتوح ۵/۱۲۰؛ الارشاد ۲/۱۷۰؛ اللهوف ۱۲۷؛ إعْلام الوَری ۳۵۱؛ کَشف الغُمَّة ۲/۲۳۲؛ مُثیرُالأحْزان ۲۸۷؛ تاریخِ حَلَبْ ۱۵۵؛ بحارالأنوار۴۵/۶۲؛ نفس المهموم ۳۳۹؛ منتهی الآمال ۴۷۵؛ جلاءالعیون ۵۹۸؛ قمقام ۴۷۱؛ مقتل امام حسین ۲۰۹؛ کبریت احمر ۴۸۶؛ مقتل مقرّم ۲۹۰؛ ناسخ التّواریخ ۵۱۶ ؛ مهیج الأحزان ۶۰۵ ؛ دمعة الساکبه ۴۸۸.

[3]. نفس المهموم ۳۴۶؛ مقتل امام حسین ۱۹۳؛ منتخب التّواریخ ۲۲۴ و۱۸۸؛ کبریت احمر ۱۴۱؛ مقتل مقرّم ۲۰۹؛ وقایع الأیام ۳۵۲. توضیحات: در بعضی مقاتل بریده نشدن سر حر تصریح نشده است.

[4]. در دمعة الساکبه در روایت مفصّل دیگری از کتاب التبر المذاب آمده است؛ شمر سر مطهّر امام را به منزل برد که بعید است صحیح باشد. متأسّفانه کتاب مذکور را نیافتیم تا استناد آن را بدانیم. شما نیز اگر خواستید به این موضوع اشاره کنید حتماً منابع دسته اول تاریخ را بررسی کنید؛ اگر سندی برای آن یافتید، در مجالس آن را بازگو کنید.

[5]. تاریخ الامم والملوک ۵/۴۵۵؛ الکامل فی‌التّاریخ ۱۱/۱۹۲؛ مقتل خوارزمی ۲/۱۰۱ مُثیرُالأحْزان ۲۸۸؛ مَناقِبِ آلِ ابیطالب۴/۶۰؛ بحارالأنوار۴۵/۱۲۵؛  جلاءالعیون ۵۹۸؛ منتهی الآمال ۴۷۴؛ نفس المهموم ۳۳۹؛ ناسخ التّواریخ ۵۱۷؛ مقتل امام حسین ۲۰۹؛ مهیج الأحزان ۶۰۶؛ مقتل جامع ۲/۳۴ ؛ قمقام ۴۷۱؛ دمعة الساکبه ۴۸۹. توضیحات: در مهیج الأحزان، روایت دیگری نیز نقل شده و در ابتدای روایت ذکر کرده است، در کتب چیزی نیامده ولی بعضی علما می‌گویند ... ؟!؟!